Ինչպես են փորձում ճնշել Շուքրութիի բնակիչների բողոքը. հարցազրույց փաստաբանի հետ վեճի մանրամասների մասին

Իրականում, ակցիայի մասնակիցներից քանի՞ տուժած ընտանիք է գումար ստացել, և արդյո՞ք սա փոխհատուցում է։ Ինչո՞ւ են կաբալային այն հուշագրերն ու պայմանագրերը, որոնք կնքվել են Շուքրութիի որոշ բնակիչների հետ։ Վեճի մանրամասների մասին զրուցել ենք շուքրութցիների շահերը պաշտպանող Քաղաքացիական փաստաբանության կենտրոնի փաստաբան Վլադիմիր Քութաթելաձեի հետ։

- Այն բանից հետո, երբ բողոքի ակցիայի 183-րդ օրը տուժած շուքրութցիները Ճիաթուրայից Թբիլիսի եկան, և այժմ հանրահավաք են անցկացնում խորհրդարանի դիմաց, Chiathura Management Company ՍՊԸ-ն ակտիվորեն պետական ​​ալիքներով ու սոցիալական ցանցերով տարածում է նախորդ տարիներին նրանցից ոմանց գումար վճարելու փաստաթղթերը և ասում է, որ ամբողջությամբ վճարել են փոխհատուցումը։ Ավելին, նրանք բազմիցս ասել են, որ ակցիայի մասնակիցները շանտաժի են ենթարկում ընկերությանը և երկրորդ անգամ են գումար պահանջում։ Իրականում, ցույց իրականացնող 33 ընտանիքներից քանի՞սն են գումար ստացել։ Այստեղ պետք է հարցնենք՝ ի՞նչ ընկերություն է Chiathura Management Company-ն և ի՞նչ կապ ունի «Ջորջիան Մանգանեզի» հետ։

Ակցիայի մասնակիցներից 18 ընտանիք գումար չի ստացել որպես մանգանի արդյունահանման արդյունքում պատճառված վնասի փոխհատուցում։ Մի քանի ընտանիքների համար փոքր գումար են փոխանցել։

Համեմատաբար արժանապատիվ փոխհատուցում են ստացել ընդամենը 6 հոգի։ Փաստաթղթերի ուսումնասիրության արդյունքում այս վեցից մեկի համար արդեն վստահաբար կարելի է ասել, որ վճարված գումարը կանխավճար է։ Վճարման անդորրագրերը հրապարակայնորեն բաժանվելուց հետո տուժածներից Ջումբեր Ցուցկիրիձեին անվանում են ագահ, արմատական, այդ թվում՝ ընկերության ֆեյսբուքյան էջում մոբիլիզացված քաղաքացիները, որոնք գուցե նույնիսկ Ճիաթուրայում չեն էլ եղել և չգիտեն, թե ինչ դժոխք է։

«Մաղարոելի» ՍՊԸ-ն, որի հիմնադիրն է «Ջորջիան Մանգանեզը», Ջումբեր Ցուցկիրիձեին գումարը վճարել է 4 մասով՝ 2021-2022 թվականներին՝ 10 000, 20 000, 50 000 և 5 000 լարի։ Կողմերի միջև կնքվել է փոխհատուցման գումարի մի մասի կանխավճարի մասին գրավոր պայմանագիր։ Բոլոր չորս վճարումները կանխավճարներ են, որոնք պետք է հանվեն ընդհանուր գումարից, որը կորոշվի օբյեկտիվ և արդարացի գնահատականի հիման վրա։

Նման գնահատական ​​չի արվել։ Սա հանրահավաքի մասնակիցների հիմնական պահանջներից մեկն է՝ «Ջորջիան Մանգանեզը» պետք է վնասը գնահատի դատական փորձաքննությունների ազգային բյուրոյի կարգավորման չափանիշներով և արդարացի փոխհատուցում վճարի տուժածներին։

Ինչ վերաբերում է Chiathura Management Company ՍՊԸ-ին, ապա «Ջորջիան Մանգանեզը», որը 2007թ.-ից 40 տարի շարունակ մանգան արդյունահանելու լիցենզիա ունի Ճիաթուրայի և Սաչխերեի տարածքներում 16 430 հեկտարի վրա, նման պրակտիկա ունի. շատ ընկերություններ դրա հետ առնչություն ունեն, տարբեր անհասկանալի պարտավորություններ, որոնք լիովին թափանցիկ չեն։ Հաճախ այդ ենթակապալառուները հասարակության հետ վարվում են այնպես, կարծես լիցենզավորված են: Այս ամենը (բաժանումը, նոր ընկերությունների ի հայտ գալը և այլն) սկսվել է այն բանից հետո, երբ 2017 թվականին կառավարության պահանջով «Ջորջիան Մանգանեզում» նշանակվել է հատուկ պետական ​​կառավարիչ։ Սակայն Chiathura Management Company ՍՊԸ-ն ամբողջովին նոր է, այն հիմնադրվել է 2024 թվականի փետրվարին, իսկ տնօրենը Ուկրաինայի քաղաքացի Մաքսիմ Մազուրենկոն է։ Ընկերության հիմնադիրը և 100% սեփականատերը 2021 թվականին գրանցված «Նյու Գրուպ» ԲԲԸ-ն է։ Մեր տեղեկություններով՝ Մաքսիմ Մազուրենկոն «Ջորջիան Մանգանեզի» ամենախոշոր սեփականատեր, ուկրաինացի օլիգարխ Իգոր Կալոմոյսկու վստահելի անձն է։ Chiathura Management Company-ի և Georgian Manganese ՍՊԸ-ի իրավահարաբերությունները մեր ունեցած փաստաթղթերով չեն որոշվում։ Սաչխերեի դատարանում ցույցի մասնակիցների դեմ բոլոր երեք գործերով էլ հայցվորն ու տուժողը հայտնի են որպես «Մաղարոելիա» ՍՊԸ։

Chiathura Management Company-ն ապօրինի մշակել և տարածել է ակցիայի մասնակից հինգ տուժածների անձնական տվյալներ։ Ընկերությունը հրապարակել է միայն անդորրագրերը, որոնք կազմակերպվել են ակցիայի մասնակիցներին վարկաբեկելու նպատակով, իսկ պայմանագրերը չի հրապարակել, ինչը ծայրահեղ կաբալային է։ Մենք արդեն կապվել ենք Անձնական տվյալների պաշտպանության ծառայության հետ՝ կապված անձնական տվյալների անօրինական մշակման և տարածման հետ:

- «Ջորջիան Մանգանեզը» և հարակից ընկերությունները հուշագիրն են նշում՝ որպես այս բոլոր վճարումների հիմք՝ լինեն փոքր, թե մեծ։ Ի՞նչ փաստաթուղթ է սա։

- Փոխըմբռնման հուշագիրը թվագրված է 2020 թվականի հունիսի 1-ով, և դրա ստորագրողներն են «Շուքրութի +» ՍՊԸ-ն («Մաղարոելի» ՍՊԸ-ի հին անվանումը), Հավելված 1-ի ստորագրողները և նրանց հետ «սեփականատերերը»։

Անմիջական տուժած քաղաքացիները հուշագիրը չեն ստորագրել։ Այս փաստաթուղթն էլ չեն ներկայացրել։ Ըստ տուժողների մեզ տված պարզաբանումների՝ ընկերության ներկայացուցիչները դատարկ թերթիկներով եկել են Շուքրութիի բնակիչների մոտ և ասել, որ եթե իրենք (բնակիչները) ցանկանում են փոխհատուցում ստանալ, պետք է ստորագրեն թերթիկը։

Այս պահին մենք պաշտպանում ենք առնվազն 30 ընտանիքի իրավունք, իսկ մեր պաշտպանության տակ գտնվողներից ոչ մեկը հուշագիր չի ունեցել։ Ընկերությունն այս փաստաթուղթը կցել է ցուցարարների դեմ ներկայացված հայցերին։

Ստորագրությունները կցվում են Հավելված 23 թվագրված հուշագրին։ Համաձայն հուշագրի՝ կողմ (կողմեր) կարող են լինել միայն Հավելված 1-ում նշված անձինք:

Ուզում եմ նաև նշել, որ համաձայն հուշագրի տեքստի, ցանկացած անձ կարող էր ստորագրել հավելվածը (դատարկ թերթիկը), չնայած այն հանգամանքին, որ վնասը կփոխհատուցվեր միայն սեփականատերերին։

Հուշագիրը չի ներառում որևէ կոնկրետ գրառում տուժած անձանց, գույքի, պատճառված վնասի, փոխհատուցման չափի կամ վճարման պայմանների վերաբերյալ: 1.4 կետը սահմանում է, որ յուրաքանչյուր սեփականատիրոջ հետ պետք է կնքվի անհատական ​​պայմանագիր, որում մանրամասնորեն սահմանված են փոխհատուցման պայմանները։

Հուշագրի հիմնական նպատակն է պարտավորեցնել բնակչությանը, որպեսզի ընկերությունն անխափան շարունակի իր աշխատանքը, որն անուղղելի վնաս է հասցրել բնակավայրերին և մասնավոր սեփականությանը։

Հուշագիրն ամբողջությամբ միակողմանի է և հարմարեցված է միայն «Շուքրուտի+» ՍՊԸ-ի շահերին։ Գրեթե յուրաքանչյուր այլ հոդված սահմանում է պայմաններ, որոնք միանշանակ կաբալային ​​են: Այն սեփականատերերին դնում է այնպիսի իրավիճակում, որը վնասակար է նրանց համար և ուղղակիորեն հակասում է գործող օրենսդրությանը:

Եթե ​​չանդրադառնանք բոլոր կետերին, եկեք դիտարկենք դրանցից մի քանիսը:

Օրինակ՝ Հուշագրի 4.2 կետի համաձայն՝ հուշագրի գործողության ընթացքում, եթե նույնիսկ դրա ստորագրողներից մեկը որևէ կերպ միջամտի ընկերությանը, վերջինս իրավասու է դադարեցնել վճարումը բոլոր սեփականատերերին և բոլոր ստորագրող սեփականատերերից վերադարձնել արդեն վճարված գումարները։

Ընկերությունը փաստացի սահմանափակում է բնակչությանը ցանկացած տեսակի բողոք արտահայտելու հարցում, ինչպես նաև ներմուծում է օրենքով արգելված կոլեկտիվ պատասխանատվություն։

Հուշագրում այս գրառումները բավականին անհեթեթ են՝ հաշվի առնելով, որ ըստ 1.1 կետի՝ փոխհատուցումը տրվում է միայն «սեփականատիրոջը», իսկ հավելվածը ստորագրում է ցանկացած անձ, ով հուշագրի խախտման դեպքում ոչինչ չի կորցնի։

Հուշագրի 4.4 կետի համաձայն, եթե «Շուքրութի+» ՍՊԸ-ն հուշագրի գործողության ողջ ընթացքում ինչ-ինչ պատճառներով դադարեցնի հանքարդյունաբերությունը, ապա նա և «Ջորջիան Մանգանեզ» ՍՊԸ-ն ազատվում են տուժած բնակչությանը բոլոր տեսակի փոխհատուցում տրամադրելու պարտականությունից։ Հուշագրի գործողության ժամկետը 15 տարի է։

Որպեսզի ընթերցողին ավելի պարզ լինի, այս կետերից ելնելով, «Շուքրութի +» ՍՊԸ-ն (ներկայումս «Մաղարոելի» ՍՊԸ) կարող է 14 տարի 11 ամիս արդյունահանել ամբողջ Շուքրութին, վաստակել միլիոններ, իսկ հետո ցանկացած պատճառով դադարեցնել իր գործունեությունը և ստացվում է, որ քանի որ 15 տարի չի աշխատել, պարտավոր չէ նույնիսկ մեկ լարի վճարել իր գործունեությունից տուժած բնակչությանը։

Հուշագրում նման գրառումներն առավել անհեթեթ են, քանի որ «Ջորջիան Մանգանեզ» ՍՊԸ-ի և «Շուքրութի+» ՍՊԸ-ի միջև ուղղակի կնքվել են սպասարկման (ռեսուրսների) պայմանագրեր, այն էլ՝ մեկ տարով։ Կախված օրենսդրական կարգավորումից՝ ծառայությունների մատուցման պայմանագիրը կարող է ցանկացած պահի լուծվել հաճախորդի ցանկությամբ։

Հուշագիրը կաբալային է, դրա վրա ստորագրությունները կատարվել են խաբեությամբ կամ կեղծիքով, և այս փաստաթուղթը լեգիտիմ չի կարող լինել։

- 2021 թվականին Շուքրութիի բնակչության մի մասի երկարատև բողոքից հետո «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ն և «Ջորջիան Մանգանեզ» ՍՊԸ-ն պայմանագիր են կնքել մի քանի ընտանիքների հետ։ Արդյո՞ք ընկերությունները խախտել են սույն պայմանագրով նախատեսված իրենց պարտավորությունները:

- «Ջորջիան Մանգանեզ» ՍՊԸ-ի, «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ի և բողոքի ակցիայի մասնակիցների միջև 2021 թվականի հունիսի 9-ին ամենաաղմկոտ և ամենաերկար բողոքի ակցիայից հետո ստորագրվել է պայմանագիր։ Հուշագրի մասին այս պայմանագրում նույնիսկ նշված չէ։

Հենց այս պայմանագիրն է կարևոր և նախադեպ, քանի որ առաջին անգամ եղավ, որ տուժած բնակչությունը և ընկերությունները («Ջորջիան Մանգանեզ» ՍՊԸ, «Մաղարոելի» ՍՊԸ) պայմանավորվեցին վնասի միասնական, արդարացի գնահատման շուրջ։ Նաև առաջին անգամն էր, երբ համաձայնագրի կողմ էր սահմանվում «Ջորջիան Մանգանեզ» ՍՊԸ-ն։

Պայմանագրի համաձայն՝ փաստաթուղթը ստորագրելուց հետո երեք աշխատանքային օրվա ընթացքում կողմերը հաշվետվություն պատրաստելու խնդրանքով պետք է դիմեն Լևան Սամխարաուլիի անվան դատաբժշկական փորձաքննության ազգային բյուրո։

Փորձագիտական ​​բյուրոյի պատրաստած զեկույցը պետք է պատասխաներ հետևյալ հարցերին.

Գույքի ո՞ր մասն է վնասվել Փորձաքննությունների բյուրոյին դիմելու պահին, որի վնասը հիպոթետիկորեն հնարավոր է (հավանականության ցածր չափանիշով) պատճառել Շուքրութի գյուղում և նրա շրջակայքում իրականացված մանգանի հանքաքարի արդյունահանման աշխատանքների արդյունքում։ Եթե հնարավոր չէ վերացնել վնասը, որոշել նման վնասով ֆունկցիոնալ համանման գույք ստեղծելու համար անհրաժեշտ արժեքը, որը ներառում է շենք-շինություն, հողի և բույսերի վնաս։

Փորձագիտական ​​եզրակացության պատրաստման բոլոր ծախսերը պետք է վճարեին ընկերությունները։

Պայմանագիրը խախտվեց գործնականում երրորդ օրը, երբ դատաբժշկական փորձաքննության բյուրո էին դիմել ոչ թե կողմերը, այլ միայն ընկերությունները։ Ըստ այդմ՝ բնակչությանը դեռևս հասանելի չէ փորձաքննության եզրակացությունը։ Տուժողները նույնիսկ չգիտեն՝ կա՞ նման եզրակացություն, թե՞ ոչ։ Փորձաքննությունների բյուրոն հրաժարվել է նրանց տեղեկություն տալ, քանի որ նրանք չեն ներկայացնում պատվիրատուին։

Ընկերությունն ի սկզբանե մտածում էր այնպես անել, որ դատաբժշկական եզրակացությունը փոխհատուցման միակ միջոցը չլինի։ Այդ իսկ պատճառով պայմանագրում ներառվել է վնասների հատուցման երկրորդ ձևը, որը նախատեսում է վնասի հատուցում սեփական գնահատողի կողմից արված եզրակացության հիման վրա։ Տուժողը պետք է ընտրեր փոխհատուցում ստանալու ուղիներից մեկը։

Ընթացիկ ակցիայի մասնակիցների բացարձակ մեծամասնության հետ նման պայմանագիր չկա, և նրանց տները վնասված և ավերված են։

Շուքրութիի որոշ բնակիչների հետ այլ տեսակի պայմանագրեր են կնքվել։

Բնակիչը, ով դիմել է ընկերությանը՝ կոնկրետ վնասը վերացնելու խնդրանքով, օրինակ՝ պատի ճաքի պատճառով, նրա հետ «կարգավորման պայմանագիր» է կնքվել։ Ընկերության գնահատողը գնահատել է վնասը և տուժողից գանձել վնասը վերականգնելու համար։

Նման պայմանագրերը ամենակաբալայիններից են, քանի որ ըստ համաձայնագրի 3.1 հոդվածի՝ վճարված գումարը դիտարկվել է որպես արդեն իսկ առկա վնասների փոխհատուցում, ինչպես նաև հետագա ցանկացած վնաս, և սեփականատերը կորցրել է պահանջ ներկայացնելու իրավունքը։ Նման պայմանագրերից տուժած բնակչությանը հիմնականում վճարվել է 2-ից 10 հազար լարի։

Եթե ​​տուժողը պահանջել է գնահատել և փոխհատուցել ողջ գույքին պատճառված վնասը, նրա հետ կնքվել է «կանխավճարի պայմանագիր»։ Վերջինս ամենից հաճախն էր օգտագործվում։

Այս պայմանագիրը պարունակում է նաև կաբալային պայմաններ։ Օրինակ, ըստ 5.3 կետի՝ կանխավճարը ենթակա է վերադարձման, եթե ընկերությունը դադարում է գործել և/կամ գույքը չի ընկնում անկման գոտում:

Ցավոք սրտի, նրանցից ոչ մեկը, ում շահերը մենք պաշտպանում ենք, պայմանագրի պատճենը չունեն:

- Մենք գիտենք, որ «Ջորջիան Մանգանեզը» և հարակից ընկերությունները ևս դատի են տալիս ակցիայի մասնակիցներին։ Քանի՞ հայց է ներկայացվել և հակիրճ պատմեք, թե ինչ է պահանջում ընկերությունը նրանցից։ Ակցիային մասնակցելու համար աշխատանքից ազատված անձինք դիմե՞լ են դատարան։

-Առայժմ 2 հայց է ներկայացվել դատարան հանրահավաքի մասնակիցների դեմ։ Կարծում եմ, որ այս հայցերը չպետք է վարույթ ընդունվեն դատական ​​վարույթում։ Միանգամայն անհասկանալի ու անհեթեթ են «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ի առաջադրած պահանջները։

Ընկերության առաջին հայցը, որը ներկայացվել է 20 հոգու դեմ 2024 թվականի մարտին, փաստացի պահանջում է, որ նրանց արգելվի բողոքի ցույցեր անել նույնիսկ սեփական հողի վրա: Նրանք նաև պահանջում են, որ 4 տարի ժամկետով մանգան արդյունահանող ընկերությանը հանձնեն այն բակերը, որտեղ գտնվում են ցուցարարների տները՝ դատարկ վիճակում։

Երկրորդ հայցով, որը դատարան է ներկայացվել օգոստոսին, ընկերությունը պահանջում է 5․5 մլն լարիի վնասի փոխհատուցում 30 քաղաքացուց։ Փաստորեն, այս հայցի համար որպես անվտանգության միջոց պահանջվեց հանքարդյունաբերության դեմ բողոքի արգելք, որը դատարանը բավարարեց: Նույն հայցով ընկերությունը այժմ պահանջում է արգելանք դնել ցուցարարների ունեցվածքի վրա։ Այս մասին դատարանը դեռ որոշում չի կայացրել։

Ինչ վերաբերում է ակցիային մասնակցելու համար աշխատանքից ազատված հանքափորներին, ապա ընդհանուր առմամբ աշխատանքից ազատվել է 5 մարդ։ Այս պահին մեկ անձ բողոքարկել է ապօրինի ազատման հրամանը։ Հայցադիմումը դատարանի կողմից ընդունվել է վարույթ և պահանջում ենք, որ գործընթացը շուտով արձանագրվի։

Բացի այդ, ակցիայի երեք մասնակիցներ մեղադրվում են ձեռնարկության աշխատանքը խմբակային ակցիա կազմակերպելու միջոցով խափանելու մեջ։ Նրանց նկատմամբ կիրառվել է գրավ։ Նախաքննական նիստը պետք է կայանա հոկտեմբերի 11-ին։