Օքմելաշվիլիի գործը լիազորության չարաշահման օրինակ է․ Հասարակական կազմակերպություններ

«Այս քրեական գործը շատ լավ օրինակ է այն բանի, թե ինչպես են տարբեր պետական ​​գերատեսչություններ համակարգվում միմյանց հետ՝ հնարավորինս արագ ապացույցներ հավաքելու կոնկրետ անձի դեմ, ում նրանք ցանկանում են: Վերոհիշյալ քրեական գործը օրինակ է այն բանի, որ քննչական մարմինները նախ որոշում են կայացրել կալանավորել Գիորգի Օքմելաշվիլիին և այնուհետև նրանք սկսեցին ապացույցներ հավաքել նրա դեմ», - ասում է Օրենքի գերակայության կենտրոնի ղեկավար, նախկին պետական ​​տեսուչ Լոնդա Թոլորաիան:

«Լիմոն» գովազդային ընկերության հիմնադիր Գիորգի Օքմելաշվիլին ձերբակալվել է 2024 թվականի մայիսի 15-ին և մեղադրվում է խորհրդարանի մոտ բողոքի ցույցի ժամանակ ոստիկանի վրա հարձակվելու մեջ։ 2025 թվականի փետրվարի 3-ին նա մեղավոր է ճանաչվել և դատապարտվել 5 տարվա ազատազրկման։

Հասարակական կազմակերպությունների ուսումնասիրությունների համաձայն՝ Օքմելաշվիլիի դեմ հարուցված քրեական գործը քննվել է արագացված կարգով, փաստացի՝ երեք օրվա ընթացքում։ Հետաքննությունը վարել է 15 քննիչ, ինչը, ըստ հետազոտության հեղինակների, աննախադեպ թիվ է։

Գիորգի Օքմելաշվիլիի գործով որպես վկաներ հարցաքննվել են չորս ոստիկաններ, որոնցից մեկը՝ Ալեքսանդր Օխանաշվիլին, հայտնի է, որ տուժող է։

«Տուժած ոստիկանն անմիջապես չի կապվել քննչական մարմնի հետ, կապվել է հաջորդ օրը, երբ քննչական մարմինն արդեն քննչական գործողություններ է կատարել հենց Գիորգի Օքմելաշվիլիի նկատմամբ քրեական հետապնդում հարուցելու նպատակով։ Որպես կանոն, տուժողները իրենց այդպես չեն պահում։

Այս գործով միակ վկաները ոստիկաններն են։ Չնայած այն հանգամանքին, որ նրանք հարցաքննվել են տարբեր քննիչների կողմից, նրանք նկարագրում են և՛ հանգամանքները, և՛ մեղադրյալ Գիորգի Օքմելաշվիլիին բացարձակապես նույն տերմինաբանությամբ և նույնական հատկանիշներով։

Հարկ է նշել նաև, որ քննչական գործողությունների արձանագրություններում կան հակասություններ։ Օրինակ՝ վկաներից մեկը Կախեթից Դիղոմիի քննչական մարմին է ժամանել 40 րոպեում, ինչն անհավանական է»,- ասել է Լոնդա Թոլորաիան։

Հասարակական կազմակերպությունների կողմից գործի ուսումնասիրության արդյունքում պարզվում է, որ երեք օրում իրականացվել է 60-ից ավելի քննչական և դատավարական գործողություններ։ Լոնդա Թոլորաիայի խոսքով՝ գրեթե բոլոր քննչական գործողություններն անօրինական են, այդ թվում՝ անձը հաստատող լուսանկարով։

«Գիորգի Օքմելաշվիլիի լուսանկարը ներկայացվել է երեք ոստիկանի՝ անձը հաստատելու համար, բոլոր երեք դեպքերում էլ լուսանկարով անձը հաստատելու պատճառ է նշվում «Գիորգի Օքմելաշվիլիի գտնվելու վայրը հայտնի չէ»։ Նույնականացումը կարող է իրականացվել լուսանկարի միջոցով միայն այն դեպքում, երբ անհնար է նույնականացման ենթակա օբյեկտը ներկայացնել ճանաչողին կամ դա պահանջում է անհիմն ջանքեր: Գործում չկա որևէ ապացույց, որը կհաստատի, որ անհնար է անձամբ ներկայացնել Գիորգի Օքմելաշվիլիին անձը հաստատելու համար, կամ դա տեղի է ունեցել անհիմն ջանքերի պատճառով։ Գործով Գիորգի Օքմելաշվիլիի հետ կապ հաստատելու փորձ չի արվում՝ ապահովելու նրա մասնակցությունը նույնականացմանը, որոնելու և/կամ Գիորգի Օքմելաշվիլիի՝ քննչական մարմնին ներկայանալու մերժումը»,- նշել է Թոլորաիան։

Լոնդա Թոլորաիայի խոսքով՝ գործով անցկացված «բացարձակապես բոլոր խուզարկություններն ու առգրավումները» նույնպես անօրինական են։

«Կատարվել է ընդհանուր առմամբ 7 խուզարկություն և առգրավում, որից 4-ը՝ անհետաձգելի։ Քննչական մարմնի տված որոշումներից և ոչ մեկը կոնկրետ չի հիմնավորում, թե ինչ հանգամանքներով են կատարվել այդ քննչական գործողությունները, ինչ ապացույցներ են վկայում դրանց անհրաժեշտության մասին։

Դատախազության կողմից դատարան ներկայացված բոլոր միջնորդություններն անհիմն են։ Դրանցից ոչ մեկում չի նշվում, թե քննչական մարմինը ինչ առարկա կամ առարկա պետք է խուզարկի կամ առգրավի, ինչը դատավարական օրենքով անխուսափելի պահանջ է։

Դատարանի կայացրած վճիռներում նույնպես նշված չէ, թե քննչական մարմինը ինչ կետերով պետք է կատարեր այդ քննչական գործողությունները։ Սա շատ համակարգված աշխատանք է դատախազության, քննչական մարմնի և դատարանի միջև»,- ասել է Լոնդա Թոլորաիան։

Ըստ հետազոտության հեղինակների՝ Գիորգի Օքմելաշվիլիի գործը «ակնհայտորեն ցույց է տալիս, որ դատախազությունը չի կատարում քննչական մարմնի նկատմամբ վերահսկողության իր գործառույթը, որը նրա հիմնական պարտականությունն է», ինչպես որ դատարանը չի կատարում քննչական մարմինների և դատախազության վերահսկողի իր դերը և «անվերապահորեն պաշտպանում է դատախազությունը»։

Հետազոտության մեջ նշվում է, որ Օքմելաշվիլիի դեպքը «պետության իր լիազորությունները գերազանցելու լավ օրինակ է»։

«Քննչական մարմինը դատախազության և դատարանի օգնությամբ գերազանցել է իր լիազորությունները։ Խուզարկությամբ առգրավվել են ապացույցներ հավաքելու նպատակին չծառայող առարկաներ։ Միակ նպատակը ամբաստանյալի ձեռնարկատիրական գործունեությունը խաթարելն ու պատժելն էր։

Ուսումնասիրությունը կենտրոնանում է նաև կառավարության քարոզչական հեռուստաալիքի՝ «Իմեդի»-ի հետ համակարգման վրա: Մասնավորապես, ինչպես հայտարարել է Լոնդա Թոլորաիան, տեսագրությունները հանվել են «Իմեդիից» աննախադեպ սեղմ ժամկետներում։

Հասարակական կազմակերպությունների ուսումնասիրությունների համաձայն՝ դատաբժշկական փորձաքննության եզրակացությունը թերի է։ Դատաբժշկական գիտությունների ազգային բյուրոն պարզել է, որ ոստիկան Ալեքսանդր Օխանաշվիլին, ով հայտնի էր որպես տուժող, թեթև վնասվածքներ է ստացել, սակայն արձանագրությանը չի կցել վնասվածքների լուսանկարները, ինչը «հիմնավոր կասկած է հարուցում, որ ոստիկանն ընդհանրապես վնասվածքներ չի ստացել»։

Վրաստանի եվրոպական ուղեծրի ղեկավար, նախկին հանրային պաշտպան Նինո Լոմջարիան հայտարարել է, որ դատարանը և դատախազությունը համաձայնեցրել են հետաձգել Գիորգի Օքմելաշվիլիի գործի լսումը, որպեսզի կանխեն նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլիին ներում շնորհել դատապարտյալին։

«Սա հաստատում է այս գործով դատախազության և դատարանի քաղաքական դրդապատճառը»,- նշել է Լոմջարիան։

Գիորգի Օքմելաշվիլիի գործով դատախազը Անի Խուբեջաշվիլին է, իսկ դատավորները, ովքեր բավարարել են դատախազի միջնորդությունները՝ կապված խուզարկության և առգրավման հետ, Դավիթ Մգելիաշվիլին, Դավիթ Կուրտանիձեն և Թեոնա Էպիտաշվիլին։ Գործը քննվել է ըստ էության, և մեղադրական դատավճիռ է կայացրել Թբիլիսիի քաղաքային դատարանի դատավոր Գիորգի Գելաշվիլին։

Գործը բողոքարկվել է Վերաքննիչ դատարանում։