2023-cü ilin yanvar-iyun aylarında Rusiyadan qaz idxalı 119% artıb, Gürcüstanın daxili istehlakında Rusiya qazının payı isə 24% təşkil edib. 2022-ci ildə Rusiyadan 108 milyon dollarlıq birbaşa xarici investisiya gəlib ki, bu da illik rekord göstəricidir. Gürcüstanın ümumi idxalında Rusiyadan idxalın payı 12,9% təşkil edir. Rusiyanın idxalda payı 2007-ci ildən bu yana o qədər də yüksək olmayıb”, - “Beynəlxalq Şəffaflıq – Gürcüstan” Gürcüstanın Rusiyadan iqtisadi asılılığına dair araşdırma dərc edir.
Əsas xəbərlər
Sənədə əsasən, 2022-ci ildə Gürcüstanın Rusiyadan iqtisadi asılılığı artıb və bu, 2023-cü ilin birinci yarısında da davam edib.
- 2023-cü ilin 6 ayında Gürcüstanda 6539 Rusiya şirkəti, Ukraynada müharibə başlayandan sonra isə 21326 şirkət qeydiyyatdan keçib. 2022-ci ilin martından Gürcüstanda 1995-2021-ci illərlə müqayisədə 3 dəfə çox Rusiya şirkətləri qeydə alınıb;
- 2022-2023-cü illərdə qeydiyyatdan keçmiş şirkətlərin 96%-i fərdi müəssisələrdir. Bu, Rusiya vətəndaşlarının bir hissəsinin Gürcüstana uzun müddət yaşamaq və bizneslə məşğul olmaq üçün köçdüyünü göstərir;
- 2023-cü ilin yanvar-iyun aylarında Rusiyadan 578,000 ziyarətçi gəlib ki, bu da 2022-ci ilin yanvar-iyun göstəricisindən 2 dəfə çoxdur, lakin bu, hələ də 2019-cu ilin pandemiyadan əvvəlki göstəricidən 16% aşağıdır. Gürcüstana gələnlərin ümumi sayında rusiyalı ziyarətçilərin payı 20% təşkil edir. 2022-ci ilə qədər Rusiya vətəndaşlarının payı heç vaxt 20%-ə çatmırdı;
- Rus ziyarətçilərin bəziləri real mühacirdir və Gürcüstanda uzun müddətlik məskunlaşıblar. Sakstatın məlumatına görə, 2022-ci ildə Gürcüstanda 62 300 Rusiya vətəndaşı qalıb;
- Rus miqrantların Gürcüstanda məskunlaşması pul köçürmələrinin əhəmiyyətli dərəcədə artmasına səbəb olub. 2023-cü ilin 6 ayında Rusiyadan Gürcüstana pul köçürmələri 50% artaraq 1 milyard dollar təşkil edib;
- 2023-cü ilin yanvar-iyun aylarında Gürcüstanın Rusiyaya ixracı 34% artaraq 344 milyon dollar təşkil edib. Gürcüstanın ümumi ixracında Rusiyanın payı 3% təşkil edib ki, bu da 2022-ci ilin yanvar-iyun aylarının göstəricisindən 1,3 faiz çoxdur. İxracın artmasına əsasən avtomobillərin təkrar ixracının artması səbəb olub;
- Gürcüstan şərabının ixracı Rusiya bazarından yüksək asılılığı ilə seçilir. 2023-cü ilin 6 ayında Rusiyaya şərab ixracı 41% artaraq 82 milyon dollar təşkil edib. Rusiya bazarı Gürcüstan şərabının ixracının 65%-ni təşkil edir ki, bu da 2005-ci ildən bəri ən yüksək göstəricidir.
- 2023-cü ilin yanvar-iyun aylarında Rusiyadan idxal 31% artaraq 927 milyon dollar təşkil edib. Gürcüstanın ümumi idxalında Rusiyadan idxalın payı 9% təşkil edir. Rusiyanın idxalda payı 2007-ci ildən bəri o qədər də yüksək olmayıb;
- 2023-cü ilin 6 ayında Rusiyadan neft məhsullarının idxalı ən çox - 75% artıb. Əgər Rusiya-Ukrayna müharibəsindən əvvəlki dövrlə müqayisə etsək neft məhsullarının idxalı 5 dəfə artıb;
- 2023-cü ilin yanvar-iyun aylarında Rusiyadan qaz idxalı 119% artıb, Gürcüstanın daxili istehlakında Rusiya qazının payı 2022-ci ilin yanvar-iyun aylarında 6% olduğu halda, 2023-cü ildə 24% təşkil edib. Gürcüstanın daxili istehlakında Rusiya elektrik enerjisinin payı 0,1% təşkil edib, çünki yanvar-iyun aylarında Gürcüstan faktiki olaraq idxal olunan elektrik enerjisini istehlak etməyib;
- 2022-ci ildə Rusiyadan 108 milyon dollarlıq birbaşa xarici investisiya gəlib ki, bu da illik rekord göstəricidir. 2023-cü ilin yanvar-iyun aylarında Rusiyadan investisiyaların həcmi 7 dəfə artaraq 56 milyon dollar təşkil edib ki, bunun da 27 milyon dolları maliyyə və sığorta fəaliyyəti sahəsinə, 18 milyon dolları isə daşınmaz əmlak sahəsinə qoyulub. .
- 2023-cü ilin birinci yarısında 2022-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə Gürcüstanın Rusiya ilə ticarət dövriyyəsi 32% artaraq 1,3 milyard ABŞ dolları təşkil edib. Gürcüstanın ümumi ticarət dövriyyəsində Rusiyanın payı 12,4%-ə yüksəlib ki, bu da son 16 ildə ən yüksək göstəricidir.
“Beynəlxalq Şəffaflıq - Gürcüstan”nın qiymətləndirməsinə əsasən, Gürcüstanın Rusiyadan iqtisadi asılılığı təhlükəlidir, çünki Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Rusiya Gürcüstan, Ukrayna, Moldova və digər ölkələrə qarşı dəfələrlə iqtisadi təsir rıçaqlarından istifadə edib. Məsələn, 2006-cı ildə Rusiya Gürcüstana təbii qaz və elektrik enerjisinin verilməsini dayandırdı, daha sonra Gürcüstandan Rusiyaya məhsulların ixracına qadağa qoydu və elə həmin ilin sonunda Gürcüstan vətəndaşlarının deportasiyası etməyə başlanıldı.
Təşkilat hesab edir ki, “Gürcüstan hökumətinin məqsədi Rusiyadan iqtisadi asılılığı minimuma endirmək olmalıdır. Rusiya ilə ticarəti azaltmaq üçün Gürcüstan hökuməti daha fəal və tez bir zamanda bizim hələ belə bir razılaşmamızın olmadığı bütün strateji tərəfdaşlarla azad ticarət sazişlərinin imzalanması üzərində işə başlamalıdır”.
