Rusiyanın Ukraynanı işğalı və müharibəsinin ildönümündə Prezident Volodimir Zelenski Ukrayna vətəndaşlarına müraciət edərək onlara göstərdikləri cəsarət, möhkəmlik və birlik üçün təşəkkür edib.
Əsas xəbərlər
“Bir il əvvəl, bu gün səhər saat yeddi radələrində eyni yerdən cəmi 67 saniyə davam edən qısa açıqlama ilə sizə müraciət etmişdik. O vaxtlar ən vacib olan və indi də elədir - hər şey səsləndi. Rusiya bizə qarşı genişmiqyaslı müharibəyə başlayıb və biz güclüyük. Biz hər şeyə hazırıq. Hamını məğlub edəcəyik, çünki biz Ukraynayıq!
24 fevral 2022-ci il belə başladı. Həyatımızın ən uzun günü. Yaxın tariximizin ən ağır günü. Erkən oyandıq və o vaxtdan bəri yatmadıq.
Kimsə qorxuya düşdü, kimsə şoka düşdü, kimsə nə deyəcəyini bilmədi, amma hamı nə edəcəyini hiss edirdi. Yollarda tıxac var idi, amma çoxları silahlarını almağa gedirdi. Növbələr yarandı. Sərhəddə kimsə dayanmışdı, ancaq bir çoxları hərbi komissarlıqların və ərazi müdafiəsinin yanında idi.
Ağ bayraq qaldırmadıq, “mavi-sarını” müdafiə etməyə başladıq. Qorxmadıq, sınmadıq, təslim olmadıq. Bunun rəmzləri Zmein adasının sərhədçiləri və rus hərbi gəmisinin buraxıldığı marşrut oldu.
İnancımız gücləndi. Ruhumuz gücləndi. Biz genişmiqyaslı müharibənin ilk günündən sağ çıxdıq. Ertəsi gün nə olacağını bilmirdik, amma dəqiq bilirdik: Hər növbəti gün üçün mübarizə lazımdır. Hər gün döyüşürdük. İkinci gündən, sonra üçüncü gündən - yaşamaq üçün bizə verilən üç gün və gecədən sağ çıxdıq.
Bizi hədələdilər ki, 72 saatdan sonra artıq yox olacağıq, amma dördüncü gündə sağ qaldıq və s. Bu gün biz düz bir ildir ki, ayaqdayıq və indiyə qədər bilirik ki, hər növbəti gün üçün mübarizə aparmalıyıq.
Sonra yaz gəldi. Yeni hücumlar, yeni yaralar, yeni ağrılar. Hər kəs düşmənimizin əsl mahiyyətini gördü. Mariupol doğum evinin və dram teatrının bombalanması, Nikolayev vilayətinin dövlət administrasiyasının, Xarkov Azadlıq meydanının bombalanması, Kramatorsk dəmiryol stansiyasının bombalanması. Buça, İrpini, Borodyankanı gördülər. Bütün dünya “rus dünyası”nın əslində nə demək olduğunu aydın başa düşdü - Rusiyanın nə edə biləcəyini başa düşdü.
Eyni zamanda dünya Ukraynanın nə edə biləcəyini gördü. Bunlar yeni qəhrəmanlardır. Kiyevin müdafiəçiləri, “Azovstal”ın müdafiəçiləri. Bütün şəhərlərin əldə etdiyi yeni qələbələr. Xarkov, Çerniqov, Mariupol, Xerson, Nikolayev, Qostomel, Volnovaxa, Buça, İrpin, Axtırka - Qəhrəman şəhərlər, yenilməzlik paytaxtları. Ukrayna haqqında yeni simvollar və eyni zamanda yeni qiymətləndirmələr və proqnozlar.
Müharibənin ilk ayı və müharibənin ilk dönüşü. Ukrayna anlayışında ilk dəyişiklik. Üç gündə yıxılmadı, dünyanın ikinci ordusunu dayandırdı.
Hər gün bizə yeni zərbələr vuruldu, hər gün yeni faciələr eşitdik, amma hər gün başqaları üçün əlindən gələni edənlərin sayəsində sağ qaldıq: Onlar cəbhəçilərin həyatını xilas edən, bombalar altında əməliyyatlar edən, günlərlə, həftələrlə növbə çəkən həkimlərimizdir. İnsanları dağıntılar altından çıxaran və 7/24 yanğınsöndürən xilasedicilərimiz və yanğınsöndürənlərimiz, müharibə başlayandan bəri yuxusuz, dincəlmədən yüz minlərlə ukraynalını təxliyə edən dəmiryolçularımız.
Sonra ilk hücumlar, ilk irəliləyişlər, ilk azad edilmiş ərazilər - birinci, lakin sonuncu deyil, Çernobayevka idi. Kiyev, Sumı, Çerniqovdan işğalçıların qovulması. Bizim "Stugna", "Olkha", "Neptun"umuz və dənizin dibinə gedən "Moskva”. Tarixdə ilk "Rammstein" və ikinci “Lend-Lease”.
Ukrayna dünyanı təəccübləndirdi. Ukrayna dünyanı ruhlandırdı. Bunu sübut etmək üçün minlərlə söz demək olar, lakin bir neçə söz kifayətdir: HIMARS, Patriot, Abrams, IRIS-T, Challenger, NASAMS, Leopard.
İl ərzində bizə dəstək olan bütün tərəfdaşlarımıza, müttəfiqlərimizə və dostlarımıza təşəkkür edirəm. Mən şadam ki, beynəlxalq antiPutin koalisiyası o qədər böyüyüb ki, ayrıca müraciət tələb edir. Mən bunu tezliklə edəcəm. Mütləq.
Həmçinin daxili siyasi ordumuza təşəkkür edirəm. Diplomatlarımızın bölmələri, səfirlərimiz, beynəlxalq təşkilatlar və qurumlardakı nümayəndələrimiz. Beynəlxalq hüququn atəşi və qılıncı ilə işğalçıları döyənlərin hamısı yeni sanksiyalara, terrorçu dövlətin terrorçu dövlət kimi tanınmasına nail oldular.
Müharibə bir çox ailənin taleyini dəyişdi. Ailələrimizin tarixini yenidən yazdıq. Adət və ənənələrimiz dəyişdi. Əvvəllər babalar nəvələrinə nasistlərə qarşı necə vuruşduqlarını danışırdılar. İndi nəvələr babalarına irqçilərə qarşı necə mübarizə apardıqlarını danışırlar. Əvvəllər analar, nənələr boyunbağı düzəldirdilərsə, indi kamuflyaj torları toxuyurlar. Əvvəllər uşaqlar Şaxta babadan smartfon və qadcet istəyirdilərsə, indi döyüşçülərimiz üçün pul yığırlar.
Bir il ərzində hər bir ukraynalı kiminisə itirdi: ata, oğul, qardaş, ana, qızı, bacısı, sevgilisi, həmkarı, qonşusu, tanışı. Hamıya başsağlığı verirəm.
Demək olar ki, hər kəsin telefonunda heç vaxt telefonu götürməyəcək, "necəsən" mesajına cavab verməyəcək ən azı bir kontaktı var. Bu sadə söz müharibə ilində yeni məna kəsb etdi. Hər gün milyonlarla ukraynalı bu sualı öz qohumlarına və dostlarına yazırdı və ya verirdi.
Biz onların adlarını nə telefondan, nə də yaddaşımızdan silməyəcəyik. Biz onları heç vaxt unutmayacağıq. Biz heç vaxt bağışlamayacağıq. Rus qatilləri layiq olduqları cəzanı almayana qədər dincəlməyəcəyik - beynəlxalq tribunal tərəfindən cəza olmayana qədər. Allahın hökmündən, döyüşçülərimizdən və ya hamısı birlikdə.
Hökm aydındır. Doqquz il əvvəl qonşu təcavüzkar oldu. Bir il əvvəl təcavüzkar cəllad, iğtişaşçı və terrorçu oldu. Onların cavab verəcəklərinə şübhəmiz yoxdur. Bizi qələbənin gözlədiyinə şübhə etmirik.
Biz bunu yayda hiss etdik. 100 günlük müharibədən keçdik. Biz Aİ-yə namizəd statusu aldıq, Zmaini qaytardıq, Krımda ilk partlayışı eşitdik, işğalçıların anbarları və Antonov körpüsü üzərində atəşfəşanlıq gördük.
Avqust işğalçıların Ukraynanın heç bir şəhərini ələ keçirə bilmədiyi ilk ay oldu. Denazifikasiya ilə bağlı hədələr və ultimatumlar xoşməramlı jestlərlə əvəz olundu. Biz onda hiss etdik ki, qələbəmiz qaçılmazdır, yaxındır, olacaq.
Sonra payız gəldi, əks-hücumumuz, İsium, Balakley, Kupiansk, Liman, Xerson vilayəti və Xerson şəhərinin azad edilməsi. Orada insanların hərbçilərimizi necə qarşıladığını, Ukrayna bayrağını necə qoruduğunu, Ukraynanı necə gözlədiklərini gördük.
İndi isə hələ də gözləyənlərə müraciət etmək istəyirəm, hazırda müvəqqəti işğal altında olan vətəndaşlarımıza. Ukrayna sizi tərk etməyib, sizi unutmayıb, sizdən əl çəkməyib. Bu və ya digər şəkildə biz bütün torpaqlarımızı azad edəcəyik. Biz Ukraynanı qaytarmaq üçün hər şeyi edəcəyik və indi xaricdə qalmağa məcbur olanların mən Ukraynaya qayıtması üçün hər şeyi edəcəyəm.
Biz döyüşüb bütün əsirlərimizi geri qaytaracağıq, hamısı qələbə olacaq. Daimi kütləvi raket zərbələrinə və elektrik enerjisinin kəsilməsinə baxmayaraq, biz bunu hətta qaranlıqda görə bilərik. Biz bu qələbənin işığını görürük.
İnsanlar 24 fevral 2022-ci il tarixli ilk xatirələri kimi şok, ağrı və qeyri-müəyyənliyi qeyd edirlər. Genişmiqyaslı işğaldan bir il sonra iman qələbənin 95 %-ni təşkil edir. Ukrayna haqqında düşünərkən yaşadığımız əsas hiss qürurdur. Ukraynalıların qüruru. Özümüzlə fəxr edirik.
Biz böyük bir orduya çevrilmişik, birinin tapdığı, birinin təşkil etdiyi, birinin gətirdiyi, amma hamının verdiyi komandaya çevrilmişik. Mən xalqımıza, çoxmilyonluq könüllülər ordusuna və lazım olan hər şeyi toplayıb çatdıra bilən fədakar insanlara təşəkkür edirəm.
Biz bir bütün olduq. Jurnalistlərimiz, kütləvi informasiya vasitələrimiz yalana, panikaya qarşı vahid cəbhə ilə mübarizə aparır.
Biz bir ailə olmuşuq, aramızda yad, qərib yoxdur. Bu gün ukraynalıların hamısı bizimdir. Ukraynalılar ukraynalılara sığındı, müharibədən qaçmaq məcburiyyətində qalanlara evlərinin, ürəklərinin qapılarını açdı.
Biz bütün təhdidlərə, bombardmanlara, kaset bombalarına, qanadlı raketlərə, kamikadze dronlara, işıqların söndürülməsinə, soyuqlara dözdük. Biz bundan güclüyük.
Bu dözüm ili, qayğı ili, cəsarət ili, ağrı ili, ümid ili, birlik ili, yenilməzlik ili, şiddətli yenilməzlik ili idi. Bunun əsas nəticəsi odur ki, bu il dözdük, uduzmadıq və qalib gəlmək üçün hər şeyi edəcəyik.
Ukraynaya eşq olsun!”
Rusiya prezidenti Vladimir Putin 2022-ci il fevralın 24-də səhər tezdən Ukraynanın işğalını elan etdi. O, müharibəni “xüsusi hərbi əməliyyat” adlandırıb, məqsəd olaraq Ukraynanın demilitarizasiyası və denazifikasiyasını sadalayıb. Sentyabrın sonunda Rusiya hakimiyyəti Ukraynanın müvəqqəti işğal olunmuş Donetsk, Luqansk, Xerson və Zaporojya vilayətlərində psevdoreferendumlar keçirib, sonra isə bu rayonları Rusiyanın ərazi qurumları elan edib. Noyabrın əvvəlində ukraynalılar Xersona nəzarəti bərpa etdilər. Ukrayna fevralın 24-dən bəri itirdiyi ərazilərin təxminən 54 %-ni geri qaytarıb və ilin sonuna qədər Rusiya bütün Ukrayna ərazisinin təxminən 18 %-nə nəzarət edirdi.
Müharibənin bir illiyi münasibəti ilə Böyük Britaniyanın Müdafiə Nazirliyi kəşfiyyatı yazır ki, 2022-ci il fevralın 24-də Rusiyanın əsl məqsədi Ukraynanın bütün ərazisini işğal etmək və Ukrayna hökumətini devirmək olub, lakin apreldə məlum oldu ki, bu plan iflasa uğrayıb və Rusiya bütün diqqətini Donbasda öz hökumətini genişləndirmək və gücləndirmək üzərində cəmləşdirməyə başlayıb, bu yavaş və çox çətin bir proses idi. Britaniya Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə, son həftələr Rusiya öz məqsədlərini növbəti dəfə dəyişib - indi onun kampaniyası çox güman ki, əhəmiyyətli yeni əraziləri ələ keçirməkdənsə, ilk növbədə Ukraynanın silahlı qüvvələrini azaltmağa yönələcək. Kəşfiyyat məlumatlarına görə, Rusiya rəhbərliyi çox güman ki, uzunmüddətli əməliyyat keçirir və orada hesablayırlar ki, Rusiyanın əhali və resurslar baxımından üstünlükləri Ukraynanı sonda tükəndirəcək.
