Դատախազությունը քրեական հետապնդում սկսել Ճիաթուրայի բողոքի ակցիայի մասնակիցների նկատմամբ

Ոստիկանության քննիչ Ռեզո Ասանիձեն կապ է հաստատել բողոքի ակցիայի մասնակիցների՝ Գիորգի Նեփարիձեի ու Ռոման Մեգրելիշվիլիի հետ և նրանց կանչել հարցաքննության։ Նրանք հրաժարվել են ոստիկանության բաժին գնալ և քննիչին ասել են, որ պատրաստ են ցուցմունք տալ մագիստրատ դատավորի առջև։ Թեև քննիչը նրանց նույնիսկ չի հարցաքննել, սակայն «Մթիս Ամբեբիի» տեղեկություններով, դատախազությունը որոշել է երեքին էլ մեղադրանք առաջադրել Քրեական օրենսգրքի 226-րդ հոդվածով և այսօր դիմելու է դատարան՝ նրանց նկատմամբ կանխարգելիչ միջոցառումներ կիրառելու խնդրանքով։

226-րդ հոդվածը վերաբերում է խմբակային գործողությունների կազմակերպմանը, որը կոպտորեն խախտում է հասարակական կարգը կամ կապված է կառավարության ներկայացուցչի օրինական պահանջին բացահայտ անհնազանդության հետ կամ խաթարում է տրանսպորտի, ձեռնարկության, հիմնարկի կամ կազմակերպության աշխատանքը։ Հանցագործությունը պատժվում է տուգանքով կամ հասարակական աշխատանքով՝ հարյուր քսանից հարյուր ութսուն ժամ ժամկետով, կամ ուղղիչ աշխատանքով՝ մինչև երկու տարի ժամկետով, կամ տնային կալանքով՝ վեց ամսից երկու տարի ժամկետով, կամ ազատազրկմամբ՝ երեք տարվա ընթացքում։

Ակցիայի մասնակիցների նկատմամբ հետաքննության սկսվելուն նախորդել է հուլիսի 20-ին տեղի ունեցած միջադեպը, երբ «Ջորջիան Մանգանեզի» մենեջերները փորձել են ուժով վերականգնել հանքում աշխատանքային գործընթացը։

Գիորգի Նեփարիձեի խոսքով՝ ընկերության ներկայացուցիչները հանք են բերել աշխատակիցներից մի քանիսին և հայտնել, որ ակցիայի մասնակիցները համաձայնել են վերսկսել հանքի աշխատանքը։ Շուքրութիի բնակիչները, որոնք արդեն 140 օր շարունակ բողոքի ակցիա են անցկացնում Կորոխնալիի հանքավայրում, կանգնել են հանքի բակի մուտքի մոտ և թույլ չեն տվել «Ջորջիան Մանգանեզին» վերականգնել աշխատանքային գործընթացը։ Մանգանի անվերահսկելի արդյունահանման արդյունքում նրանց տները ավերվում են, և ընկերությունից պահանջում են վնասի համարժեք գնահատում և ամբողջական փոխհատուցում։

«ՊԱԾ-ի և «Ջորջիան Մանգանեզի» անվտանգության աշխատակիցները՝ Զուրաբ Կանչավելիի գլխավորությամբ, փորձել են ուժով բացել դուռը և վերսկսել աշխատանքային գործընթացը, ինչին մենք դիմադրել ենք։ Այնտեղ էին բոլոր 35 ընտանիքները՝ տղամարդիկ և կանայք։ Հանրահավաքի մասնակիցները ֆիզիկական բռնության են ենթարկվել։ Մի քանիսը վազեցին հանքի տարածք և փորձեցին բացել դուռը։ Ահաբեկման և խաբեության միջոցով բերման ենթարկված հանքափորները դռնով չեն անցել։ Զանգահարեցինք ոստիկանություն, բայց ոչ մի արձագանք։ Այնտեղ կանգնած էին նաև ոստիկանները և հետևում էին կատարվածին»,- ասել է Գիորգի Նեփարիձեն «Մթիս Ամբեբիին»։

Հանրահավաքի մասնակիցներին անհրաժեշտ է եղել շտապ բուժօգնություն։ Բժիշկների ժամանումից հետո ընկերության ներկայացուցիչներն ու ոստիկանները լքել են տարածքը։

Շուքրութիի բնակիչները ստիպված են իրենց բողոքն արտահայտել Կորոխնալի հանքավայրի դեմ խոշտանգումների համարժեք իրավիճակում։

Չնայած այն հանգամանքին, որ հանքի աշխատանքը դադարեցված է, «Ջորջիան Մանգանեզը» մի քանի շաբաթ առաջ ոստիկանների օգնությամբ միացրել էր այսպես կոչված օդափոխման համակարգը, որը հանքի մուտքի մոտ 24 ժամ արձակում է խլացնող ձայն։

Մինչ այդ դատարան է դիմել «Ջորջիան Մանգանեզի» ենթակապալառու՝ «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ն և պահանջել Շուքրութիի բնակիչներին արգելել Կորոխնալիի հանքավայրի մոտ բողոքի ցույց անել։ Ընկերությունը դատարանից նաև պահանջում է՝

• Շուքրութի բնակիչները չպետք է միջամտեն նրա տեխնիկային և աշխատողներին, եթե նա շարունակի մանգան արդյունահանել իրենց տների տակից,
• Ակցիայի մասնակիցների «առաջին պահանջով» չորս տարով առգրավվել են նրանց սեփականություն հանդիսացող տներն ու հողամասերը և հանձնվել մանգանի արդյունահանման ընկերությանը։
• Պատասխանող կողմին պետք է հանձնարարել նշված հողակտորները հանձնել ընկերությանը դատարկ վիճակում՝ սեփականատերը պետք է քանդի և մաքրի այն հողամասը, որտեղ գտնվում է տունը կամ պահեստը։

 «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ն դատի է տվել 14 անձի, որոնցից 2-ը մահացած են։

Բողոքի մասնակիցներին վախեցնելու և պատժելու նպատակով «Ջորջիան Մանգանեզի» կապալառու ընկերությունները աշխատանքից ազատել են ակցիայի երկու մասնակիցների Գիորգի Բիցաձեին և Ջումբեր Ցուցկիրիձեին։ Ռոման Մեգրելիշվիլիին երկու անգամ սպառնացել են հեռացնել աշխատանքից։ Ջումբեր Ցուցկիրիձեն ապօրինի պաշտոնանկ անելու մասին հրամանը բողոքարկել է դատարանում։

«Ջորջիան Մանգանեզի» վարչական տնօրեն Թեմուր Խոնելիան «Մթիս Ամբեբիի» հարցին, թե ինչու է ընկերությունը ոստիկանությունում բողոք ներկայացրել հանրահավաքի մասնակիցների դեմ, ինչո՞ւ չեն կատարում նրանց պահանջները, չի պատասխանել։

Ընկերության սոցիալական նախագծերի բաժնի ղեկավար Նիկա Բիչիկաշվիլին բացատրել է, որ ոստիկանությունը դիմել է ձեռնարկության արգելափակման պատճառով, այդ թվում՝ «մի քանի օր առաջ երկրորդ անգամ անջատել են օդափոխության համակարգը, առանց որի մտնել հանք և վերահաստատվել վտանգավոր է, իսկ առանց վերահաստատման ստորգետնյա թունելները կարող են փլուզվել և գույքը կվնասվի»։

Ինչ վերաբերում է ակցիայի մասնակիցների՝ վնասների փոխհատուցման պահանջներին, Բոչիկաշվիլին ասում է, որ 2020 թվականին ընկերությունը հուշագիր է ստորագրել Շուքրութի գյուղում բնակվող 280 ընտանիքի հետ։ «Պետք է աշխատեինք ու փոխհատուցեինք վնասները՝ ըստ պլանի։ Մենք տարեկան պետք է վճարեինք 700 հազարից մինչև 1 միլիոն։ Մենք վճարել ենք մինչև 12 մլն։ Ակցիայի կազմակերպիչները ստացել են ամբողջական փոխհատուցում»,- ասում է «Ջորջիան Մանգանեզի» ներկայացուցիչը։

Ճիաթուրայում բողոքի ակցիայի մասնակիցների իրավունքները պաշտպանող «Քաղաքացիական ակտիվությունների կենտրոնի» իրավաբան Վլադիմիր Քութաթելաձեի խոսքով՝ հուշագիրը, որի մասին խոսում է ընկերությունը, չի տարածվել բնակիչներին, և նրանք ստորագրել են դատարկ թղթի վրա։ «Հուշագիրն ինքնին կաբալային է։ Այն չի նախատեսում փոխհատուցման վճարում և սահմանվում է անհատական ​​պայմանագրերի կնքում։ Այն, որ այս հուշագիրը ձևական էր, հաստատում է նաև այն, որ 2021 թվականին պայմանագրերը, ում հետ նրանք կնքել են հացադուլից և բերանները կարելուց հետո, չեն եղել հուշագրի պայմանների հիման վրա։ Բացի այդ, վիճելի է նրանցից մի քանիսին արդեն վճարված փոխհատուցման չափը, քանի որ կողմերը չեն կարողանում համաձայնության գալ վնասի գնահատման չափանիշների շուրջ։ Ընկերությունը գումարը մուտքագրել է որպես կանխավճար, որը պետք է հանվի ընդհանուր արժեքից, երբ վնասը գնահատվի և ամփոփվի համաձայնեցված չափորոշիչներով։ Ընկերությունն ունի իր սեփական աուդիտը, որն անպատշաճ կերպով ցածր է դատական գիտությունների ազգային բյուրոյից, ինչը որոշ դեպքերում ապացուցված է: Այդ իսկ պատճառով տուժած բնակչությունը պահանջում է վնասի գնահատում դատական փորձագետի կողմից։ 2021 թվականի ամենաերկար գործադուլից հետո ընկերությունը խոստացել և պայմանագրում գրել է, որ վնասը կգնահատի դատական փորձաքննության բյուրոն, սակայն դեռևս եզրակացություն չկա։ Սա ներկայիս բողոքի հիմնական պահանջներից մեկն է»,- փաստաբանը կարծում է, որ «Ջորջիան Մանգանեզը» իշխանության օգնությամբ ճնշում է ակցիայի մասնակիցներին, որպեսզի ստիպի նրանց համաձայնվել իրենց պայմաններին։