ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ը հրապարակել է խորհրդարանական ընտրությունների վերաբերյալ վերջնական եզրակացությունը

Զեկույցում ասվում է, որ ընտրություններն անցկացվել են հիմնարար ազատությունների և քաղաքացիական հասարակության վրա վերջին օրենսդրության ազդեցության, ընտրական գործընթացում ներգրավված հաստատությունների անկախության սահմանափակումների և ընտրողների ճնշման հետ կապված լուրջ մտահոգությունների ֆոնին, որոնք, ընտրությունների օրվա պրակտիկայի հետ մեկտեղ, սպառնում էին կարողությանը, որպեսզի որոշ ընտրողներ քվեարկեին առանց հաշվեհարդարի վախի:

«Մեր վերջնական զեկույցում մատնանշված բազմաթիվ խնդիրները բացասաբար ազդեցին այս ընտրությունների ամբողջականության վրա և խաթարեցին գործընթացի նկատմամբ հասարակության վստահությունը: Ժողովրդավարական սկզբունքները պաշտպանելու համար, որոնք ներկայում վտանգված են Վրաստանում, իշխանությունները պետք է շտապ արձագանքեն բոլոր մտահոգություններին»,- ասել է Օուեն Մերֆին, ով ղեկավարել է Վրաստանում ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ դիտորդական առաքելությունը։

Զեկույցն ընդգծում է, որ օրենսդրական վերջին հաճախակի փոփոխությունները հետքայլ էին, մտավախություն առաջացրեցին քաղաքական նպատակներով դրա օգտագործման վերաբերյալ և թարմացրեցին ԺՀՄԻԳ-ի վաղեմի հանձնարարականը համապարփակ օրենսդրական փոփոխությունների վերաբերյալ:

Զեկույցում կրկին շեշտվում է բևեռացված և գործիքավորված լրատվամիջոցների բացասական ազդեցությունը և սահմանափակ վերահսկողությունը քարոզարշավի ֆինանսավորման վրա, սակայն, ասվում է, որ մասնակիցները հիմնականում ազատ էին քարոզարշավ իրականացնելու համար: ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ը նշում է, որ իշխող կուսակցության՝ «Վրացական երազանքի» ձեռք բերած բազմաթիվ առավելությունները, բացի ֆինանսական ռեսուրսների զգալի անհավասարակշռությունից, նպաստել են դաշտային դիրքերի անհավասարությանը։

Եզրակացության համաձայն՝ ընտրությունների նախապատրաստական ​​աշխատանքները լավ են անցել, սակայն քվեարկության գաղտնիության հետ կապված հաճախակի խախտումները, մի շարք ընթացակարգային անհամապատասխանությունները, ճնշումների և ահաբեկման մասին հաղորդումները (այդ թվում՝ գործընթացի տեսագրումը) բացասաբար են ազդել գործընթացի նկատմամբ հանրային վստահության վրա։

«1924 դիտարկումների 6%-ում, զգալի թվով, գործընթացը գնահատվել է բացասական՝ հիմնականում ընտրողների նկատմամբ ճնշումների և ահաբեկման նշանների պատճառով, որոնք երբեմն ուղեկցվում են լարվածությամբ, անկարգություններով և գերբեռնվածությամբ։

Թեև դա հակասում էր օրենքին, սակայն կուսակցությունների, հիմնականում «Վրացական երազանքի» ներկայացուցիչները տեղամասերի մեծ մասում տեսանկարահանել են քվեարկության ընթացքը»,- ասվում է հաղորդագրության մեջ։

ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ը նշում է, որ տեսագրությունները վախեցնող ազդեցություն են ունեցել, քանի որ տեսախցիկները հաճախ ուղղվել են ընտրողների ինքնությունը հաստատող սարքերի կամ ընտրատեղամասերի վրա՝ պոտենցիալ խախտելով քվեարկության գաղտնիությունը:

«Քվեարկության գաղտնիության հետ կապված պոտենցիալ խախտումներ են նկատվել դիտարկման 24%-ում՝ քվեաթերթիկները քվեատուփերի մեջ տեղադրելու, 12%-ում՝ քվեաթերթիկների վրա նշում կատարելու, իսկ 7%-ում՝ ընտրատեղամասերի ոչ պատշաճ դասավորության պատճառով, - ասվում է զեկույցում։

ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ը նշում է, որ իշխանությունները պետք է ձեռնարկեն բոլոր անհրաժեշտ միջոցները՝ ապահովելու քվեարկության գաղտնիությունը։

Զեկույցն ընդգծում է, որ բողոքները, ինչպես ընտրությունների օրը, այնպես էլ դրանից հետո, հաճախ ամբողջությամբ չեն քննարկվել և մերժվել են տեխնիկական հիմքերով՝ խախտելով պատշաճ դատավարության իրավունքը: Ուստի ԺՀՄԻԳ-ը խորհուրդ է տալիս միջոցներ ձեռնարկել դատական ​​պաշտպանության արդյունավետ միջոց ապահովելու և հանրային վստահության բարձրացման համար։

Բացի այդ, ԺՀՄԻԳ-ը գնահատել է հետընտրական իրադարձությունները՝ նշելով, որ զանգվածային ցույցերը բազմիցս բռնությամբ ցրվել են, եղել են բազմաթիվ ձերբակալությունների և ցուցարարների և լրագրողների նկատմամբ դաժան վերաբերմունքի մեղադրանքներ՝ խախտելով հավաքների ազատության իրավունքը երաշխավորող միջազգային պարտավորությունները։

ԺՀՄԻԳ-ը մատնանշում է, որ իր մանդատը ընտրությունները ճանաչելն ու աջակցություն հայտնելը չէ, այլ դրա «փոխարեն ԺՀՄԻԳ-ը տրամադրում է ընտրական գործընթացի համապարփակ և անաչառ գնահատական՝ հիմնված համընդհանուր սկզբունքների, ժողովրդավարական ընտրություններ անցկացնելու միջազգային և ԵԱՀԿ բոլոր պետությունների պարտավորությունների վրա»։ Իսկ դա, ըստ ԵԱՀԿ-ի, թույլ է տալիս ընտրողներին ինքնուրույն որոշում կայացնել ընտրությունների որակի վերաբերյալ։

Զեկույցում ասվում է, որ փոփոխություններ են անհրաժեշտ ինչպես օրենսդրության, այնպես էլ պրակտիկայում՝ հասարակության ցածր վստահությունը վերացնելու և ընտրական գործընթացում թափանցիկությունը բարձրացնելու համար: