Կառավարությունը վերականգնել է Շքմերիում մանգանի ուսումնասիրման և արդյունահանման լիցենզիաները

Կառավարության երկու որոշումներն էլ թվագրված են 2024 թվականի հուլիսի 8-ով։ Համաձայն այդ հրամանագրերի՝ «Էմ Էն Նորթ» ՍՊԸ-ի և «Տեխնոլոգիա 2021» ՍՊԸ-ի՝ օգտակար հանածոների պաշարների վերաբերյալ հաշվետվություններ կազմելու և համապատասխան մարմին ներկայացնելու համար սահմանված եռամյա ժամկետը երկարացվել է մինչև 6 տարի։ Բանն այն է, որ այդ հաշվետվությունների պատրաստումն ու Հանքային պաշարների ազգային գործակալության կողմից հաստատումը անհրաժեշտ նախապայման է մանգանի արդյունահանումն սկսելու համար։ Այս պայմանի կատարման վերջնաժամկետը երկու լիցենզավորված ընկերությունների համար էլ եղել է 2024 թվականի հուլիսի 9-ը։ Ո՛չ «Էմ Էյ Էն Նորթ»-ը, ո՛չ «Տեխնոլոգիա 2021» ՍՊԸ-ն հանքային պաշարների գործակալություն նման հաշվետվություն չեն ներկայացրել։

«Պայմանները չկատարելը տուգանքների հիմք է։ Երեք անգամ տուգանվելուց հետո գործակալությունը պետք է պատժվի լիցենզիաները չեղյալ համարելու համար»,- «Վրաստանի լուրերին» ասել է «Կանաչ այլընտրանք» բնապահպանական արդարադատության ծրագրի համակարգող Նինո Գուջարաիձեն։

Մյուս կարևոր մանրամասնությունն այն է, որ լիցենզիայի գրանցամատյանում որպես «Էմ ԷՆ Նորթ»-ին և «Տեխնոլոգիա 2021»-ին տրված լիցենզիաների գրանցման ժամանակ նշվում է 2024 թվականի հուլիսի 9-ը։ Փաստորեն, լիցենզիաները տրվում են 2021 թվականի հուլիսի 9-ին 10 տարի ժամկետով։

Միակ բանը, որ լիցենզառուն արել է Շքմերիում՝ 2021 թվականի հոկտեմբերին, ապօրինի 540 տոննա մանգանի հանքաքարի արդյունահանումն էր։ «Կանաչ այլընտրանք» հասարակական կազմակերպությանն ուղղված բողոքից հետո «Տեխնոլոգիա 2021» ՍՊԸ-ին կազմվել է վարչական իրավախախտման արձանագրություն, և շրջակա միջավայրին հասցված վնասի պատճառով բնապահպանական վերահսկողության վարչությունը գործը փոխանցել է շրջանի դատախազություն։ Թե ինչպես է ավարտվել «Տեխնոլոգիա 2021»-ի դեմ վարչական գործը Օնիի մագիստրատ դատարանում, իսկ քրեական գործը՝ դատախազությունում, գրավոր տեղեկություն ենք խնդրել համապատասխան գերատեսչություններից և պատասխանը ստանալուն պես ընթերցողին կտրամադրենք։ Տեղի բնակիչները նաև մի քանի բողոքի ակցիաներ են անցկացրել՝ պահանջելով չեղարկել Շքմերիում մանգանի արդյունահանման համար տրված լիցենզիաները։

Երկու լիցենզիաներն էլ դատարանում բողոքարկել են «Կանաչ այլընտրանքը», «Սոցիալական արդարության կենտրոնը» և Շքմերիի բնակիչ Գոգա Գագնիձեն՝ օրենքի բազմաթիվ խախտումների պատճառով։

Դատական ​​գործը քննվում է ավելի քան երկու տարի, իսկ դատավոր Լիելա Փոլադիշվիլին նույնիսկ առաջին նիստը չի նշանակել։

«ԷՄ Էն Նորթ»-ը և «Տեխնոլոգիա 2021»-ը հիմնադրվել են 2021 թվականի հուլիսի 5-ին՝ Շքմերիում մանգանի հետազոտության և արդյունահանման լիցենզիաների վաճառքից երկու օր առաջ։ Երկու ընկերություններն էլ ունեն նույն տնօրենը՝ Գիորգի Նինիկաշվիլին։ Ներկայումս երկու բաժնետոմսերի ամենամեծ սեփականատերը (66,5%) Մամուկա Դալաքիշվիլին է։ Պաշտոնապես նա այս բաժնետոմսերը Գիորգի Ժամուտաշվիլիից գնել է այս տարվա փետրվարի 7-ին։ Պայմանագրում առկա գնման գինը համարվում է առևտրային գաղտնիք: Տարբեր անձանց տրամադրած տեղեկությունների համաձայն՝ Մամուկա Դալաքիշվիլին «Ջորջիան Մանգանեզի» վրացական բաժնետեր Գիորգի Կապանաձեի (նույն ինքը՝ «Ռիժա») վստահելի անձն է և նույն ընկերության կողմից ստեղծված «Ճիաթուրայի բազմաֆունկցիոնալ կենտրոնի» փաստացի կառավարիչը։

Հարկ է նշել, որ մինչ կառավարության կողմից Շքմերիում մանգանի որոնման և արդյունահանման լիցենզիաներ տրամադրելը, դատախազությունը 5 ամիս առաջ հետաքննություն էր սկսել հողատարածքների խարդախությամբ ձեռքբերման և պաշտոնեական կեղծիքի փաստերով։ 5 տեղացիների մեղադրանք է առաջադրվել։ Բռնվելու և բանտ ուղարկելու ճնշման տակ մեղադրյալները համաձայնվել են համաձայնության գալ. նրանք ընդունել են հանցագործությունը: Նրանց հողերը բռնագրավել են, թեթև պատիժ են սահմանել։

«Մթիս Ամբեբին» պարզել է, որ Շքմերիի բնակիչների դեմ դատախազությունում բողոքել է Իրակլի Նոզաձեն։ Նա «Ջորջիան Մանգանեզ» ընկերության շրջակա միջավայրի պահպանության տնօրենն է։ 2007 թվականից «Ջորջիան Մանգանեզ» Ճիաթուրայի և Սաչխերեի տարածքներում ունի 40 տարվա լիցենզիա մանգանի արդյունահանման համար 16 430 հա տարածքից։ Ընկերության անվերահսկելի գործունեության արդյունքում Ճիաթուրայի մունիցիպալիտետում էկոլոգիական աղետին համարժեք իրավիճակ է ստեղծվել։