2015-2018 թվականներին Վրաստանում ԱՄՆ դեսպան Յան Քելլին և Ջորջ Բուշի ինստիտուտի գործադիր տնօրեն Դեյվիդ Կրամերը համատեղ քննադատական նամակ են հրապարակել Foreign Policy-ում Վրաստանում կայացած խորհրդարանական ընտրությունների վերաբերյալ՝ կոչ անելով ԱՄՆ-ին աջակցել արևմտամետ վրաց ժողովրդին և անցկացված ընտրությունները ճանաչել ոչ լեգիտիմ։
Լրահոս
Ընթերցողի ընտրանի
- 1 Ես կտրականապես դեմ էի առանց վիզայի ռեժիմի կասեցմանը, բայց փոխեցի իմ դիրքորոշումը․ Ռոթ
- 2 Մառնեուլիի սակրեբուլոյի փոխնախագահը մի քանի քվեաթերթիկ է լցրել արկղի մեջ, ընտրատեղամասը փակվել է
- 3 ԿԸՀ-ի նախնական արդյունքներով՝ ընտրություններում 53%-ով առաջատարը «Վրացական երազանքն» է
- 4 «Ֆորմուլայի» և «Մթավարիի» էքզիթ փոլերով ընտրություններում հաղթում է ընդդիմությունը, ըստ «Իմեդիի»՝ «Երազանքը»
- 5 Նախագահը չի ճանաչում ընտրությունների արդյունքները. հոկտեմբերի 28-ին Ռուսթավելիում հավաք է նախատեսվում
- 6 Ժամը 17:00-ի դրությամբ ընտրողների մասնակցությունը 50,06 տոկոս է
Քաղաքական գործիչները քննադատում են ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենին, քանի որ նա ոչինչ չի ասել ընտրությունների վերաբերյալ հայտարարության մեջ արդյունքների ոչ լեգիտիմության մասին և խուսափել է «Վրացական երազանքին» քննադատելուց։ Բլինքենից պահանջում են լինել նույնքան կոշտ, որքան պետքարտուղար Քոլին Փաուելի ելույթը 2004 թվականին Յանուկովիչի «ընտրական գողության» մասին Ուկրաինայում, որը հանգեցրեց «Նարնջագույն հեղափոխությանը»։
Վկայակոչելով միջազգային դիտորդներին՝ Բլինքենի հայտարարության մեջ ասվում է, որ ընտրությունները «ազատ և արդար» չեն եղել, սակայն նա խուսափել է մեկնաբանել արդյունքների լեգիտիմությունը: Թեև Բլինքենը Վրաստանի քաղաքական առաջնորդներին կոչ է արել «հարգել օրենքի գերակայությունը» և անդրադառնալ ընտրական խախտումներին, նա չի նշել «Վրացական երազանքին»՝ երկրի իշխող կուսակցությունը, որը ստեղծել է այս խառնաշփոթը»,- ասվում է նամակում:
Քելլին և Կրամերը կոչ են անում ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմին՝ ելնելով Վրաստանում ստեղծված իրավիճակից, պատժամիջոցներ կիրառել ճգնաժամի համար պատասխանատու անձանց՝ սկսած «Վրացական երազանք» կուսակցության առաջնորդ, օլիգարխ Բիձինա Իվանիշվիլիից և Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեից և վերջացրած Վրաստանի Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովով»։
Քաղաքական գործիչները քննարկում են Բիձինա Իվանիշվիլիի հայտարարությունը, որտեղ նա ընդդիմադիր կուսակցություններին մեղադրում է արևմտյան գործընկերների հրահանգով երկիրը պատերազմի մեջ ներքաշելու փորձերի մեջ։ Նամակի հեղինակները աբսուրդ են անվանում «Վրացական երազանքի» նախընտրական քարոզչությունը «երկրորդ ճակատի» մասին։
«Ոչ ոք չպետք է զարմանա, որ «Վրացական երազանքը» փորձում է գողանալ ընտրությունները։ Այս գարնանը Իվանիշվիլին ասել էր, որ եթե կուսակցությունը չհաղթի, ընդդիմությունը երկիրը կներքաշի Ռուսաստանի հետ կործանարար պատերազմի մեջ։ Նա անհեթեթ ապացույցներ բերեց այն մասին, որ ընդդիմությունը գերության մեջ է գտնվել իր արևմտյան «տերերի» մոտ և նրանց հրահանգով ապահովվելու Ռուսաստանի դեմ «երկրորդ ճակատի» բացումը Վրաստանում։ Օգոստոսին Իվանիշվիլին խոստացել էր, որ այս ընդդիմադիր կուսակցությունները «կվճարեն վրաց ժողովրդի դեմ կատարված բոլոր հանցագործությունների համար» և կարգելվեն դրանք»,- գրում են Քելլին և Կրամերը։
Նրանք Բիձինա Իվանիշվիլիի կուսակցությանը մեղադրում են Վրաստանում միակուսակցական իշխանություն հաստատելու մեջ, ինչը քայլ առ քայլ իրականացվում է 2012 թվականից։ Նրանք նշում են, որ «Վրացական երազանքը» խորհրդարանի և դատարանի վրա վերահսկողություն հաստատելուց հետո փորձել է իշխանություն ձեռք բերել այն երկու բաղադրիչների վրա, որոնք չեն կարողացել անցնել իրենց կառավարության վերահսկողության տակ. «Նա երկու անգամ փորձել է իմպիչմենտի ենթարկել Զուրաբիշվիլիին և ցրել դիտորդական խմբերն ու հասարակական կազմակերպությունները...
Կառավարությունն առաջարկել է օտարերկրյա գործակալների մասին ռուսական ոճի օրենք, որը կպահանջի օտարերկրյա ֆինանսավորում ստացող կազմակերպություններից գրանցվել որպես «օտարերկրյա ազդեցության գործակալներ»: Վախենալով, որ Թբիլիսին, ինչպես և Մոսկվան, կօգտագործի օրենքը մարգինալացնելու և, ի վերջո, փակելու քաղաքացիական հասարակության խմբերն ու անկախ լրատվամիջոցները, հարյուր հազարավոր վրացիներ դուրս եկան փողոցներ՝ բողոքելու: Կառավարությունը պատասխանեց խաղաղ ցույցերի դաժան ճնշմամբ»,- նշում են նամակի հեղինակները և խոսում են ռուսական օրենքի պատճառով սահմանված պատժամիջոցներից զատ այլ արդյունավետ ուղիներ փնտրելու անհրաժեշտության մասին, քանի որ կառավարությանը ֆինանսական օգնության դադարեցումը չի ազդել Իվանիշվիլիին և Կոբախիձեին։
Քելլին և Կրամերը կոչ են անում Վաշինգտոնին, ինչպես Գերմանիան և Լեհաստանը, կանգնել վրաց ժողովրդի կողքին, որը «մնում է շատ արևմտամետ և ցանկանում է միանալ ՆԱՏՕ-ին և Եվրամիությանը», և թույլ չտալ, որ ԱՄՆ-ն ճանաչի ոչ լեգիտիմ ընտրությունները:
«Վրաստանը դարձել է ամենավերջին մարտադաշտը, և ժամանակն է, որ Միացյալ Նահանգները դիմագրավի մարտահրավերը»,- գրում են Յան Քելլին և Դեյվիդ Կրամերը:
Ձայները պաշտպանելու նպատակով հոկտեմբերի 28-ին Վրաստանի նախագահի և ընդդիմադիր կուսակցությունների կոչով Ռուսթավելիում տեղի ունեցավ բազմահազարանոց հանրահավաք։ Սալոմե Զուրաբիշվիլին ընտրություններն անվանել է «ռուսական հատուկ օպերացիա»։ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի արդյունքները, ըստ որի «Վրացական երազանքը» հաղթել է և ստացել ձայների 53,92 տոկոսը, չեն ճանաչում նաև անցողիկ շեմը հաղթահարած ընդդիմադիր կուսակցությունները։