Նախագահը վետո է կիրառել «Ազգային բանկի մասին» օրենքում փոփոխությունների դեմ

«Ես վետո եմ դնում փոփոխությունների վրա, քանի որ դրանք ոչ անհրաժեշտ են, ոչ հրատապ, ոչ էլ փաստարկներ ունեն։ Ի՞նչ է կատարվում այսօր: Ազգային բանկի նախագահի ընտրության գործընթացը շարունակվում է: Վրաստանի նախագահն աշխատում է Ազգային բանկի խորհրդի երկու անդամների թեկնածությունը խորհրդարանում առաջադրելու ուղղությամբ։ Այս գործընթացին զուգահեռ խորհրդարանն ընդունեց օրենսդրական փոփոխություններ՝ ավելացնելով մեկ պաշտոն՝ ի դեմս առաջին փոխնախագահի, որը կդառնա Ազգային բանկի նախագահի ժամանակավոր պաշտոնակատարը, քանի դեռ Վրաստանի նախագահը չի նշանակում ԱԲ-ի նոր ղեկավար։

Ի՞նչ կարիք կա լրացուցիչ փոխնախագահի պաշտոնի։ Մինչդեռ նախագահի պարտականությունները 3 գործող փոխնախագահներից մեկի կողմից ազատորեն հնարավոր է, դա հաստատվում է պրակտիկայից։

Ուստի հարց է առաջանում՝ արդյո՞ք կառավարությանը չի բավարարում փոխնախագահի ոչ մի թեկնածությունը, և արդյոք անհրաժեշտ է լրացուցիչ աթոռ ստեղծել։ Նաև կասկած կա, որ եթե Վրաստանի նախագահի թեկնածուները չունենան խորհրդարանի աջակցությունը, ապա օրենքը թույլ է տալիս առաջին փոխնախագահին անորոշ ժամկետով կատարել Ազգային բանկի նախագահի պարտականությունները։

Նման կասկածները պետք է փարատվեն, քանի որ հակառակ դեպքում, Ազգային բանկի անկախության սկզբունքը կարող է կասկածի տակ դրվել»,- ասել է Սալոմե Զուրաբիշվիլին։

Նախագահը, ելնելով երկրի շահերից, հույս հայտնել, որ վետոն չի հաղթահարվի, և խորհրդարանը հաշվի կառնի իր առաջարկած մոտիվացված նկատողությունները։

Օրենքի նախագիծը, որն ընդունվել է խորհրդարանի կողմից 83 կողմ, 8 դեմ ձայներով, ներկայացրել են «Վրացական երազանքի» անդամներ Պաատա Կվիժինաձեն, Իրակլի Զարքուան, Գոգի Մեշվելիանին, Ռամինա Բերաձեն և Անտոն Օբոլաշվիլին։

Գործող օրենքի համաձայն՝ Ազգային բանկի նախագահին նշանակում և պաշտոնից ազատում է Վրաստանի նախագահը Ազգային բանկի խորհրդի անդամներից՝ Ազգային բանկի խորհրդի առաջարկությամբ։ Ազգային բանկի փոխնախագահներին նշանակում և պաշտոնից ազատում է Ազգային բանկի խորհուրդը` Ազգային բանկի նախագահի առաջարկությամբ: Խորհրդի 9 անդամներից 4-ը գործադիր անդամներ են՝ նախագահը և 3 փոխնախագահները, իսկ 5 անդամները՝ ոչ գործադիր։ Գործող օրենսդրության համաձայն՝ Ազգային բանկի նախագահի բացակայության դեպքում նրա պարտականությունները կատարում է փոխնախագահներից մեկը։

Օրենսդրական փոփոխություններով Ազգային բանկի խորհրդի կազմում ավելացվել է առաջին փոխնախագահի պաշտոնը, որն իր պարտականությունները կկատարի Ազգային բանկի նախագահի բացակայության դեպքում։ Բացի այդ, փոխվում է նաև, որ Ազգային բանկի փոխնախագահներին նշանակում և պաշտոնից ազատում է Ազգային բանկի խորհուրդը՝ Ազգային բանկի նախագահի առաջարկությամբ, իսկ Ազգային բանկի նախագահին պաշտոնից ազատելու դեպքում՝ Ազգային բանկի խորհրդի առնվազն 2 անդամի առաջարկությամբ նշանակում և ազատում է Ազգային բանկի ղեկավարին:

Ազգային բանկը դեմ էր «Վրացական երազանքի» պատգամավորների նախաձեռնած փոփոխություններին: Ինչպես նշել է բանկի փոխնախագահ Արչիլ Մեստվիրիշվիլին, Ազգային բանկի խորհուրդը Ազգային բանկի բարձրագույն վերահսկող մարմինն է, և կարևոր է, որ դրանում ոչ գործադիր անդամների թիվն ավելի շատ լինի, քան գործադիրը:

«Առաջարկվող օրենքի նախագծի համաձայն՝ խորհրդի 5 անդամները լինելու են գործադիր, 4-ը՝ ոչ գործադիր, ուստի Ազգային բանկի խորհրդի՝ որպես անկախ վերահսկող մարմնի դերը միանշանակորեն կվերացվի, քանի որ խորհրդի կազմի մեծամասնությունը լինելու են գործադիր անդամ՝ և՛ ոչ գործադիր անդամի թափուր պաշտոնը զբաղեցնելու դեպքում, և՛ օրենքով սահմանված ոչ գործադիր անդամների թվի ավելացմամբ, եթե թափուր պաշտոններն իրականում չեն լրացվում»,- ասել է Մեստվիրիշվիլին։

Նրա խոսքով, Ազգային բանկում պարտականությունների նշանակման և լիազորությունների բաշխման հարցերը կարգավորվում են Ազգային բանկի նախագահի հրամանով, ըստ որի՝ Ազգային բանկի նախագահի բացակայության դեպքում կատարվում են նրա պարտականությունները կոնկրետ փոխնախագահի կողմից։ Ըստ Մեստվիրիշվիլիի, կարգադրությունը նախատեսում է նաև այլ փոխնախագահների պարտականություններ նշանակելու դեպքեր, և գործնականում այս ուղղությամբ Ազգային բանկի գործունեության գործընթացը երբեք չի ընդհատվել։

Ազգային բանկի խորհուրդն այս պահին օրենքով նախատեսված 9 անդամների փոխարեն ունի 8 անդամ՝ Կոբա Գվենետաձե (Բանկի նախագահ), Արչիլ Մեստվիրիշվիլի (փոխնախագահ), Պապունա Լեժավա (փոխնախագահ), Նիկոլոզ Գագուա (փոխնախագահ) և Նաթիա Թուրնավա (Էկոնոմիկայի նախկին նախարար), Էկատերինե Միքաբաձե (էկոնոմիկայի նախկին փոխնախարար), Էկատերինե Գալդավա (Ենթակառուցվածքների նախարարության խորհրդական, «Քարթու» բանկի աուդիտի բաժնի նախկին ղեկավար), Ռոբերտ Սինգլետար (ֆինանսական ոլորտի զարգացման մասնագետ): Գործադիրի մեկ անդամի պաշտոնը թափուր է։

Կոբա Գվենետաձեի՝ Ազգային բանկի նախագահի պաշտոնավարման ժամկետը լրանում է 2023 թվականի մարտին։