Սահմանադրական դատարանը չի կասեցրել ռուսական օրենքի գործողությունը

Դատավորներ Մերաբ Տուրավան, Մանանա Կոբախիձեն, Էվա Գոցիրիձեն, Գիորգի Թևդորաշվիլին, Վասիլ Ռոինիշվիլին և Խվիչա Կիկալիշվիլին չեն սատարել ռուսական օրենքի կասեցմանը։ Ըստ արձանագրության՝ Գիորգի Կվերենչխիլաձեն և Թեյմուրազ Տուղուշին այլ կարծիք են ունեցել վիճարկվող նորմերը կասեցնելու միջնորդության մերժման վերաբերյալ։

«Չբավարարել հայցվորների միջնորդությունը՝ կասեցնել վիճարկվող նորմերի գործողությունը մինչև գործով վերջնական որոշման կայացումը։

Հայցվոր կողմը չի կարողացել համոզել դատարանին, որ գործով վերջնական որոշում կայացնելուց առաջ հասարակության վստահությունը կսասանվի այս կազմակերպությունների նկատմամբ և կվնասի նրանց գործարար համբավն այնպես, որ դա, ամենայն հավանականությամբ, կհանգեցնի դրանց ամբողջական կաթվածահարմանը, կամ անհնար կլինի վերականգնել վստահությունը նրանց նկատմամբ։

Այս փուլում, մինչ այժմ, որևէ կազմակերպության մոնիտորինգ չի էլ սկսվել։ Ուստի, այս տեսանկյունից, որևէ կազմակերպության իրավունքների անուղղելի ոտնահարման անմիջական ռիսկեր չկան։

Բացի այդ, պետք է հաշվի առնել, որ վիճարկվող նորմերի կիրառման նպատակով ընդունված ենթաօրենսդրությամբ ներկայում կարգավորվում են տեղեկատվության ներկայացման/հրապարակման կանոններն այնպես, որ կազմակերպություններից այլևս չի պահանջվում նշել այնպիսի անձնական տվյալներ, ինչպես օրինակ՝ գումար ստացողների անձնական համարը/նույնականացման ծածկագիրը, բանկային հաշվի համարները, որոնց խնդրահարույց լինելը նույնպես բողոքարկվել է հայցվորների կողմից՝ վիճարկվող նորմերի կասեցման պահանջի համատեքստում։

Դատարանը հաշվի է առնում նաև վիճարկվող նորմերի անմիջականորեն գործադիր մարմնի՝ Հանրային ռեգիստրի ազգային գործակալության կողմից տրված բացատրությունը նորմի գործնականում կիրառման առնչությամբ։ Մասնավորապես, լրագրողական տեղեկատվության աղբյուրի մասին տեղեկատվության բացահայտման բաժնում տրված հարցին, նա հստակ նշեց, որ վիճարկվող նորմի սուբյեկտներից/կազմակերպություններից չի պահանջվում նշել լրագրողական տեղեկատվության աղբյուրը և բացահայտել դրանք ֆինանսական հայտարարագրում։ Կազմակերպությունները կարող են քողարկել կոնկրետ տվյալներ և իրենք փաստաթղթեր ներկայացնել այնպես, որ տեղեկատվության աղբյուրը հնարավոր չլինի բացահայտել», - ասվում է դատական ​​արձանագրության մեջ։

Եվրաինտեգրման կասեցման առնչությամբ Սահմանադրական դատարանը բացատրել է, որ «ոչ մի հիմնավորում չի հայտնաբերվել, թե ինչու էական վերանայման տակ գտնվող օրենքի կասեցումը կկանխի Եվրամիության հետ հարաբերությունների վատթարացման վտանգը»։

Սահմանադրական դատարանը մասնակի ըստ էության քննարկման ընդունել է բոլոր չորս սահմանադրական հայցերն ընդդեմ ռուսական օրենքի։ Գործը քննելու է Սահմանադրական դատարանի պլենումը, որը բաղկացած է 8 դատավորից։ Ինչպես օգոստոսի 29-31-ը կայացած նիստերում ասաց դատարանի նախագահ Մերաբ Տուրավան, իններորդ դատավոր Իրինե Իմերլիշվիլին առողջական վիճակի պատճառով չի կարող մասնակցել գործի քննությանը։

Քաղաքացիական հասարակության հիմնադրամի իրավաբան Սաբա Բրաճվելիի կարծիքով՝ այսօր հրապարակված որոշումը հնարավորություն է տալիս մի քանի եզրակացություններ անել.

1. Սահմանադրական դատարանը (մասնավորապես՝ այն ստորագրած 6 դատավորները) 85 պատգամավորի մեղսակիցն է ռուսական օրենքի ընդունման գործում,
2. Դատարանը ձգձգեց որոշման հրապարակումը, որպեսզի Հանրային ռեգիստրին հանձնարարի ժամանակավոր մեղմություն ցուցաբերել գրանցված կազմակերպությունների հանդեպ։ Դրանից հետո օրենքի տեքստի փոխարեն հենվել է ռեգիստրի մեկամսյա պրակտիկայի վրա և կանաչ լույս վառել հետագա մոնիտորինգի համար,
3. Լավագույն դեպքում ՍԴ-ն անհեռատես է, վատագույն դեպքում՝ գիտակից հանցագործ ու դավաճան սեփական ժողովրդի ու Սահմանադրության,
4. Մենք շարունակելու ենք մեր գործունեությունը մինչև ընտրություններ։ Այս որոշումը չի խանգարի մեր աշխատանքին։ Կապ չունի, եթե 6 դատավոր հրաժարվում է հակասահմանադրական ճանաչել ռուսական օրենքը, վրաց ժողովուրդը դա կանի 17 օրից»։

Սահմանադրական դատարանում ռուսական օրենքի դեմ հայցվորներն են Վրաստանի նախագահը, խորհրդարանի 38 անդամ, 122 հասարակական և լրատվական կազմակերպություններ, «Վրաստանի լուրերը» և «Ստուդիա Մոնիտորը»։ Չորս հայցվորներն էլ միջնորդել են կասեցնել օրենքը մինչև վերջնական որոշումը։

Ռուսական օրենքը պահանջում է, որ վրացական հասարակական կազմակերպությունները և լրատվամիջոցները, որոնք իրենց ֆինանսավորման ավելի քան 20%-ը ստանում են միջազգային դոնորներից, գրանցվեն որպես «օտար տերության շահեր կրողներ», որոնց իշխանությունները անվանում են «օտար երկրի գործակալներ»: Ռուսական օրենքը նման կազմակերպություններից պահանջում է ներկայացնել ֆինանսական հայտարարագրեր և այլ փաստաթղթեր, որոնք ներառում են անձնական տվյալների հատուկ կատեգորիաներ: Ռուսական օրենքը Արդարադատության նախարարության Հանրային ռեգիստրի ազգային գործակալությանը իրավունք է տալիս այդ կազմակերպություններից պահանջել տարբեր տեղեկություններ, այդ թվում՝ գաղտնի: Օրենքով սահմանված պահանջները չկատարելու դեպքում կազմակերպությունը տուգանվում է մոտավորապես 55 հազար լարիով։ Ռուսական օրենքը նախատեսում է 5 հազար լարի տուգանք ֆիզիկական անձանց համար (կազմակերպության նախկին կամ ներկա աշխատակիցներ, ծառայություններ մատուցողներ, կամավորներ և այլն): Օրենքը հետադարձ ուժ ունի և տարածվում է 2023 թվականի վրա։

Ռուսական օրենքի ընդունումը կասեցրեց Եվրամիությանը Վրաստանի ինտեգրման գործընթացը։ Այս փաստարկով հայցվորները միջնորդել են կասեցնել օրենքի գործունեությունը մինչև գործով վերջնական որոշման կայացումը։