Լրահոս

Գործը վերաբերում է խորհրդարանի նախագահի 2023 թվականի փետրվարի 6-ի հրամանին, որով սահմանվել է խորհրդարանում զանգվածային լրատվության միջոցների ներկայացուցիչների հավատարմագրման նոր կարգը։ Նշված կարգի համաձայն՝ լրագրողը պարտավոր է դադարեցնել հարցազրույցը պատգամավորի, գրասենյակի աշխատակցի կամ խորհրդարան այցելած անձի կողմից հարցազրույցը ձայնագրելուց հրաժարվելու դեպքում։ Պահանջին չենթարկվելու դեպքում հրամանը նախատեսում է լրագրողի հավատարմագրումը կասեցնելու հնարավորություն։

2023 թվականի մայիսի 11-ին «Ֆորմուլա»-ի լրագրողներ Գիորգի Կիկաբիձեի և Գենադի Քվաչախիայի հավատարմագրումը կասեցվել է այս կանոնի հիման վրա։ Լրագրողները փորձել են հարց ուղղել խորհրդարանի անդամներից մեկին՝ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից Վրաստանի համար առանց վիզայի ռեժիմի իրականացման վերաբերյալ դիրքորոշում հաստատելու համար։ Պատգամավորը հրաժարվել է մեկնաբանություն տալ և լրագրողներին կոչ արել դադարեցնել հարցազրույցը։ Ռեպորտաժի հեռարձակումից հետո խորհրդարանի աշխատակազմի ղեկավարի որոշմամբ «Ֆորմուլա»-ի երկու լրագրողներին էլ մեկ ամսով արգելել են աշխատել խորհրդարանի շենքում։

Վրաստանի դեմոկրատական ​​նախաձեռնության (GDI) գնահատմամբ՝ խորհրդարանի նախագահի հրամանը հակասում է տեղեկատվություն ազատորեն ստանալու և տարածելու իրավունքին։ Մասնավորապես, կարգադրությունը խորհրդարանին հնարավորություն է տալիս չարաշահել իր լիազորությունները՝ սահմանափակելով լրագրողների հավատարմագրումը, որոնց հարցերը կարող են անհանգստություն պատճառել իշխող կուսակցությանը։ «Լրագրողները, վախենալով հավատարմագրման կասեցումից, կարող են խուսափել իշխող կուսակցությանը քննադատական ​​հարցեր տալուց, ինչը թույլ չի տա հանրությանը տեղեկացված լինել երկրում առկա խնդիրների մասին»,- կարծում է GDI-ն, որի աջակցությամբ էլ պատրաստվել է սահմանադրական հայցը։

Բացի Գիորգի Կիկաբիձեից և Գենադի Քվաչախիայից, այս կանոնից ելնելով, 2023 թվականին խորհրդարանը կասեցրել է մի շարք լրագրողների հավատարմագրումը, որոնց հարցերին «Վրացական երազանքի» պատգամավորները չէին ցանկանում լսել և պատասխանել։

Սահմանադրական դատարանը վարույթ է ընդունել GDI-ի պատրաստած հերթական հայցը։ Խորհրդարանի նախագահի 2023 թվականի սեպտեմբերի 4-ի հրամանով (Վրաստանի պառլամենտի պալատի անվտանգության մասին) խորհրդարանի այցելուներին արգելվել է ցուցադրել պաստառներ և տարածել տեղեկատվական նյութեր, ինչպես նաև տեղադրել կամ այլ կերպ տեղադրել ցույցի համար նախատեսված նյութեր, պաստառներ, մակագրություններ։ Նույն կարգադրությամբ արգելվել է առանց խորհրդարանի գրասենյակի թույլտվության շենք մտցնել ձայնային ուժեղացուցիչներ և ձայնային ազդանշանային սարքեր։ Արգելքների պատճառը խորհրդարանում անվտանգության կանոնների պահպանումն է նշվում։ GDI-ի գնահատմամբ՝ ընդունված կանոններն անհիմն կերպով սահմանափակում են խոսքի ազատությունը և խոչընդոտում քաղաքացիների ներգրավվածությանը խորհրդարանական գործունեությանը։

Խորհրդարանի նախագահը առաջին հրամանը արձակել է այսպես կոչված «Օտարերկրյա գործակալների մասին» ռուսական օրենքի ընդունումից մի քանի օր առաջ, իսկ երկրորդը՝ ցուցարարների ջանքերով ռուսական օրենքը տապալելուց հետո։