Hökumət Zemo Svanetidə Xudoni SES-i özü tikmək niyyətindədir, lakin layihə elə dəyişdiriləcək ki, daha “nə kəndi, nə də məbədi su basmayacaq” və ətraf mühitə “çox minimal təsir (yan təsir) edəcək”. Bu barədə baş nazir İrakli Ğaribaşvili bu gün, hökumətin fəaliyyəti haqqında 2023-cü ilin hesabatını təqdim edərkən bildirib.
Əsas xəbərlər
“İndi biz dörd böyük su elektrik stansiyasının inkişafı üzərində işləyirik, onların arasında “Xudoni SES” layihəsi də olacaq. Lakin bu, elə dəyişdiriləcək ki, daha nə kəndi, nə də məbədi su basmayacaq və ətraf mühitə, ümumilikdə regiona çox minimal təsir göstərəcək. Əksinə, hesab edirəm ki, bu, nümunəvi layihələrdən biri olacaq və Enquri SES-dən sonra ölkəmizin enerji sektoru üçün ən vacib layihə olacaq. Bildiyiniz kimi, 2012-ci ildə “Xudoni SES” layihəsi özgəninkiləşdirilmişdi. Biz onu geri aldıq və dövlət bu böyük, milli əhəmiyyətli su elektrik stansiyasının tikintisinə başlamaq niyyətindədir. Həmçinin, biz Nenskranın inkişafı istiqamətində də işləri davam etdiririk”, – Ğaribaşvili bildirib.
Baş nazir qeyd edib ki, energetikanın inkişafı hökumətin əsas istiqamətlərindən və prioritetlərindən biridir.
“2012-ci ilə qədər Gürcüstanın enerji sisteminin quraşdırılmış gücü təxminən 3325 meqavat idi. Stansiyaların əksəriyyəti Sovet İttifaqı dövründə tikilənlərdən ibarət idi. 2012-ci ilə qədər ümumi quraşdırılmış gücü 140 meqavat olan 7 elektrik stansiyası, hökumətimiz dövründə isə ümumi quraşdırılmış gücü 1200 meqavat olan, ümumi sərmayəsi 2 milyard dollara yaxın 66 elektrik stansiyası tikilmişdir. Bu, enerji sahəsində konkret nəticədir. Təbii ki, bunun nəticəsində rekord elektrik enerjisi hasilatı, ixracı və tranziti əldə etmişik. Bu il, 11 ayın məlumatına görə, generasiya artıq 13 milyard kilovatsaat təşkil edib və müstəqil Gürcüstanın tarixində bu, hasilatın tarixi maksimumudur. Ölkəmizdən istifadə etməklə ixrac və tranzit də rekord həddə çatıb - büdcəyə ayrılan gəlirlər on milyonlarla lari təşkil edib və təbii ki, bu, 2012-ci illə müqayisə etsək, 4,5 dəfə artımdır”, - deyə İrakli Ğaribaşvili bildirib.
Bir il əvvəl məlum olub ki, dövlət “Xudoni SES” layihəsini investordan 13,5 milyon dollara alıb. İqtisadiyyat və davamlı inkişaf naziri Levan Davitaşvilinin o zaman bildirdiyi kimi, su elektrik stansiyasının tikintisi 2023-cü ildən bərpa olunacaq.
“Xudoni SES” Gürcüstanda Enquri SES-dən sonra ikinci ən böyük su elektrik stansiyası olmalı idi. Onun tikintisinə 1979-cu ildə, Sovet İttifaqı dövründə başlanılsa da, milli hərəkatın, tələbələrin və yerli əhalinin birgə etirazları nəticəsində dayandırılıb. 2011-ci ildə “Milli Hərəkat”ın hakimiyyəti dövründə Hindistanın “Trans-elektrik” şirkəti Xudoni SES-in tikintisi hüququnu qazanaraq Xaişidə 1536 hektar torpaq sahəsini dövlətdən 1 dollara alıb. Şirkət Britaniya Virciniya adalarının ofşor zonasında qeydiyyatdan keçib. O vaxtdan bəri “Trans-Elektrik” ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi hesabatının hazırlanmasından başqa heç bir fəaliyyət göstərməyib.
Layihəyə əsasən, “Xudoni” su elektrik stansiyasının bəndinin hündürlüyü 200 metr olmalı, anbarın yaradılması üçün 528 hektar ərazinin su altında qalması nəzərdə tutulmuşdu. Kəndlər, kilsələr, qəbiristanlıqlar, tarixi abidələr, Jvari-Mestianı birləşdirən yolun bir hissəsi su altında qalacaq, 2000-ə yaxın insan köçürülməli olacaqdı.
2013-cü il mayın 8-də Xaişi icmasında yaşayan 200-ə yaxın ailə Müqəddəs Qiorqi Kilsəsindəki ikona üzərində and içərək, Xaiş və ətraf kəndlərin, qəbiristanlıqların və kilsələrin su altında qalmasına icazə verməyəcəklər və əvəzində hər hansı təzminatdan imtina ediblər.
Ətraf mühitin mühafizəsi təşkilatları da “Xudoni SES”in bu formada tikilməsinə qarşıdır.
