Amnesty International. Բոլոր ձերբակալվածները պետք է անհապաղ ազատ արձակվեն

Ըստ Amnesty International-ի փոխտնօրեն Դենիս Կրիվոշեևի, Վրաստանի իշխանությունները վերջերս ընդունված ռեպրեսիվ օրենքներն օգտագործում են խաղաղ ցույցերը ճնշելու համար, ինչը մարդու իրավունքների բռնաճնշումների տագնապալի էսկալացիա է:

«Դեկտեմբերին հապճեպ ընդունված օրենքները փաստացիորեն քրեականացնում են բողոքի նույնիսկ խորհրդանշական գործողությունները, օրինակ՝ հանրային սեփականության վրա կպչուն պիտակներ փակցնելը:

Այս միջոցները դիտավորյալ օգտագործվում են խաղաղ ցուցարարներին հալածելու և այլախոհներին լռեցնելու համար, այդ թվում՝ լրագրողների, իրավապաշտպանների և քաղաքական ակտիվիստների։

Վրաստանի իշխանությունները պետք է անհապաղ ազատ արձակեն խոսքի ազատության և խաղաղ հավաքների իրավունքի խաղաղ իրականացման համար ձերբակալված բոլոր անձանց և անցկացնեն օպերատիվ, մանրակրկիտ և անաչառ հետաքննություն ոստիկանության կողմից ուժի անօրինական և անհամաչափ կիրառման վերաբերյալ»,- ասել է Կրիվոշեևը։

Amnesty International-ի հայտարարության մեջ ասվում է, որ նոր օրենսդրությունը, որն ուժի մեջ է մտել Վրաստանում 2024 թվականի դեկտեմբերի 30-ին, մեծ տուգանքներ է սահմանում բողոքի կարգախոսներ կամ ցուցապաստառներ ցուցադրելու համար և ոստիկանությանը իրավունք է տալիս «կանխարգելիչ» կերպով մարդկանց ձերբակալել մինչև 48 ժամ, եթե կա կասկած, որ նրանք նախատեսում են խախտել հանրային հավաքների կանոնները կամ այլ օրենքներ:

Հայտարարության մեջ ասվում է, որ հունվարի 11-12-ին ավելի քան 20 մարդ, այդ թվում՝ ակտիվիստներ, լրատվամիջոցների աշխատակիցներ և քաղաքական ընդդիմության ներկայացուցիչներ, ձերբակալվել են Թբիլիսիում և Բաթումիում ցույցերի ժամանակ, որոնք անցկացվել են ի նշան նախկինում ձերբակալված ցուցարարների հանդեպ համերաշխության։

«Ակտիվիստներ Ցիալա Քաթամիձեն և Մաթե Ցենտրաձեն ձերբակալվել են Բաթումիում նոր կիրառվող օրենքի համաձայն, որն արգելում է բողոքի կպչուն պիտակներ փակցնել հասարակական շենքերի վրա։

«Բաթումելեբի» և «Նեթգազետի» մեդիաընկերությունների հիմնադիր Մզիա Ամաղլոբելին երկու անգամ ձերբակալվել է։ Մզիան սկզբում ձերբակալվել էր վարչական «խախտման» համար՝ բողոքի պիտակ փակցնելու համար, իսկ ավելի ուշ կրկին ձերբակալվել էր որպես քրեական կասկածյալ։

Իրավապաշտպան Գիա Ջվարշեիշվիլին, ով նախկինում պնդում էր, որ դեկտեմբերին ձերբակալության ժամանակ իրեն խոշտանգել են, նույնպես հունվարի 11-ին կրկին ձերբակալվել է, իսկ ավելի ուշ հոսպիտալացվել»,- ասված է հաղորդագրությունում։

Իրավապաշտպան կազմակերպությունը նշում է, որ դեկտեմբերից հետո հանրահավաքի մասնակիցների ահաբեկումներն ու բռնությունները իրականացվել են ոչ միայն ուժային կառույցների, այլ նաև դիմակներով և զինված անհայտ անձանց կողմից։

«Այս մարդիկ, որոնք կարծես թե կապված են իշխանությունների հետ, մի քանի դեպքերում հարձակվել են ցուցարարների և լրագրողների վրա՝ ոստիկանների ակնհայտ մեղսակցությունով», - հայտնում է Amnesty International-ը՝ ընդգծելով, որ չնայած դաժանության հարյուրավոր հաղորդումներին, ոչ մի ոստիկան կամ զինված դիմակավորված խմբի անդամ չի հայտնաբերվել և պատասխանատվության չի ենթարկվել։

Ըստ միջազգային կազմակերպության՝ դատարանները սովորաբար գերադասում են ոստիկանների ցուցմունքները տեսաապացույցների և ականատեսների վկայությունների փոխարեն՝ խարխլելով արդար դատաքննության իրավունքը և շարունակելով պետության կողմից թույլատրված անպատժելիությունը:

Amnesty International-ը կոչ է անում վրացական իշխանություններին դադարեցնել բռնաճնշումները, արդարադատություն ապահովել տուժողների համար և երաշխիքներ ստեղծել խաղաղ ցույցերի իրավունքի համար։

«Միջազգային հանրությունը պետք է գործի համերաշխ՝ ապահովելու, որ կառավարությունը կատարի մարդու իրավունքները պաշտպանելու իր պարտավորությունները», - ասվում է Amnesty International-ի հայտարարության մեջ: