Առանց գաղտնիության ապահովման՝ ընտրությունները չեն կարող ընտրություններ համարվել. Քուրդովանիձե

Ըստ նրա՝ տեղի է ունենում քվեարկության գաղտնիության սկզբունքի համակարգված և անհատական ​​խախտում։ Լինում են առանձին դեպքեր, երբ ինչ-որ մեկը մտնում է ընտրողի խցիկ և կարող է վերահսկել նրա ընտրությունը, կամ ընտրողն ինքն է բացահայտում ընտրությունը, կամ հանձնաժողովի անդամը վերցնում է քվեաթերթիկը, բացում շրջանակը և տեսնում ընտրությունը և այլն։ Եթե ​​նման խախտումները հաճախակի չեն լինում, դիտորդները չեն պահանջում չեղյալ համարել տեղամասի արդյունքները։

«Գաղտնիության խախտում կա, երբ ընտրական ենթակառուցվածքն այնպիսին է, որ չի կարող համակարգված կերպով ապահովել գաղտնիությունը։ ՎԵԻԱ-ի մոտեցումը հետևյալն է՝ առանձին դեպքերը, եթե դա կոնկրետ տարածքում կրկնվող վարքագիծ չէ կամ այլ խախտումների հետ համակցված չի հայտնաբերվում, օրակարգային տարածքի արդյունքների անվավերության հարց չի բարձրացնում։

Սակայն, եթե գաղտնիության խախտումը համակարգային է, անկախ նրանից՝ բոլոր ընտրողների ընտրությունը բացահայտվել է, թե ոչ, արդյունքները անվավեր են, քանի որ գաղտնիության պաշտպանությունն ապահովող ընտրությունները չեն կարող համարվել ընտրություն։ Գաղտնիությունը ընտրությունների հիմնական սկզբունքն է։

Երբ դիտորդական առաքելություն ունես, ընտրությունների օրվա առանձնահատկությունն այնպիսին է, որ առավոտյան սկսում ես տեղամասերից դիտորդներից ստացած տեղեկությունները գրանցել։ Օրվա ընթացքում, եթե հանրությանը ներկայացնում ես առանձին ոլորտների խախտումները, աստիճանաբար սկսում ես ընդգծել խախտումների չափն ու վերլուծել դրանք։ Նույնը եղավ ձայնի գաղտնիության դեպքում։ Օրվա ընթացքում տեղեկություններ են ստացվել տեղամասերում տեղադրված տեսախցիկների, ինչպես նաև տեղամասերից առանձին դեպքերի մասին, որ ընտրաթերթիկների մյուս կողմում հետքեր են երևում։ Օրվա վերջում, երբ այդ թվում ավարտվեց ձայների հաշվարկը, ստացված տեղեկատվությունը մեզ հնարավորություն տվեց ձայների գաղտնիության խնդիրը համակարգային կերպով տեսնել և այդ պատճառով ՎԵԻԱ-ի առաքելության քվեարկության օրվա հայտարարության երեք հիմնական խախտումների ձևերից մեկը (բնութագրերից) գաղտնիության խախտման այս ձևն էր: Մյուս երկուսը մակնշման ընթացակարգերի անապահովությունն էր և դիտորդների համար թշնամական միջավայրի ստեղծումը»,- նշում է Նոնա Քուրդովանիձեն։

ՎԵԻԱ-ի ղեկավարը պարզաբանում է, որ կազմակերպությունը քվեարկության գաղտնիության համակարգային խախտումների վերաբերյալ դատավարության փորձ չի ունեցել, ինչի պատճառով էլ երկար ժամանակ է պահանջվել համապատասխան ռազմավարություն մշակելու համար։

«Մեր պարտավորությունն էր արձագանքել գաղտնիության խախտումների համակարգային խնդրին: Սակայն, քանի որ մեր կազմակերպությունը նախկինում չուներ գաղտնիության նման համակարգային խախտման խնդրի հետ կապված դատավարության փորձ, մենք հասանք այս դատական ​​ռազմավարությանը բողոքարկման վերջնաժամկետից անմիջապես առաջ: Ես հասկանում եմ, որ հեշտ չէ, երբ խնդրում ես անվավեր ճանաչել ընտրողների ձայների 90%-ը՝ սահմանադրական գաղտնիության սկզբունքի խախտման պատճառով, սակայն հրաժարվել բողոքարկել դա, երբ տեսնում ես դրա շրջանակը, կնշանակի աչք փակել ընտրողների 90 տոկոսի ընտրական իրավունքների ոտնահարման վրա։

Մենք չենք պնդում, որ 2263 տեղամասերում, որոնք մենք պահանջում ենք անվավեր ճանաչել, որևէ մեկը հստակ գիտի, թե որն է եղել յուրաքանչյուր ընտրողի ընտրությունը: Մենք պնդում ենք, որ քվեաթերթիկը մյուս կողմից թողել է հետք, որը սարքի մեջ սահեցնելիս խախտել է գաղտնիության սկզբունքը։

Կարծիքներ են հնչում, որ եթե ընտրողը քվեաթերթիկը ճիշտ տեղադրեր ծրարի մեջ, ապա գունավոր հակառակ կողմը չէր երևա։ Սա սխալ փաստարկ է, քանի որ քվեաթերթիկը չի սահում ծրարի հետ կամ այնպիսի արագությամբ, որ երբ ծրարից սկսում է սահել մեքենայի մեջ, չհասցնես տեսնել գունավոր շրջանակը։ Մենք ունենք դրա ապացույցը, որ փորձնական շրջանակից հետո սահեցնելիս երևում է նաև երկրորդ գունավոր շրջանակը (կուսակցությանը տված ձայնը)։ Բացի այդ, երբեմն մեքենան չի ընդունում քվեաթերթիկը և վերադարձնում է այն, այդ քվեաթերթիկները ընտրողը պետք է նորից սահեցնի մեքենայի մեջ: Երբ այս քվեաթերթիկը վերադարձվում է, այն, բնականաբար, առանց շրջանակի ծրարի է, և ընտրողը պատշաճ կերպով է դրել շրջանակի մեջ, թե ոչ՝ այս դեպքում չի ապահովագրում։

Մենք չենք վիճարկում՝ ԿԸՀ-ն 190 գրամանոց օֆսեթ թուղթ է գնել, թե ոչ, մենք թղթի մասնագետ չենք, որպեսզի հասկանանք՝ դա կխախտի՞ գաղտնիությունը, թե՞ ոչ, մանավանդ որ միայն թուղթը ոչինչ չի ասում, եթե չգիտեք մարկերի պարամետրերը, և մենք մարկերների մասնագետ էլ չենք։ Մենք հաստատ գիտենք, որ քվեաթերթիկի մյուս կողմում առկա են գունավորման հետքեր, և այդպիսով խախտվել է սահմանադրությունը»,- ասում է Քուրդովանիձեն։

ՎԵԻԱ-ն քվեարկության գաղտնիությունը խախտելու ռիսկերը հայտնաբերել է ԿԸՀ-ի կողմից ընտրություններից առաջ անցկացված ուսումնական և տեղեկատվական հանդիպումներում և դիմել ԿԸՀ-ին՝ խնդրի վերացման համար համապատասխան միջոցներ ձեռնարկելու համար։ Սեպտեմբերի 28-ի նամակով ԿԸՀ-ն ՎԵԻԱ-ին հայտնել է, որ ուսումնա-տեղեկատվական հանդիպումների ժամանակ օգտագործված քվեաթերթիկը թեստային տարբերակ է, և քվեարկության օրը օգտագործված քվեաթերթիկի որակը տարբերվելու է, ինչը կապահովի գաղտնիությունը: