Բանտարկյալի հարկադիր սափրման վերաբերյալ Ստրասբուրգը խոշտանգումների արգելքի խախտում է հաստատել

Լազարե Գրիգորիադիսի փաստաբան Լիկա Բիթաձեի խոսքով՝ մեղադրյալը նրան ասել է, որ երեք անգամ հրաժարվել է սափրել մազերը։ «Ըստ նրա պատմածի՝ նրանք համաձայն չեն եղել, որ նրա մազերն այնպիսի տեսք ունենա, ինչպիսին եղել է, և ստիպված է եղել սափրել»,- երեկ՝ ապրիլի 3-ին ասել է Գլդանիի բանտում Լազարե Գրիգորիադիսին հանդիպած փաստաբանը։

Լազարե Գրիգորիադիսը իր արտաքինի (դաջվածքներ և պիրսինգներ դեմքին, ներկված մազեր) և մարտի 7-9-ի բողոքի ակցիաների մյուս մասնակիցները բազմիցս դարձել են վարչապետի և «Վրացական երազանքի» այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաների հարձակումների թիրախ։

«Ինչ վերաբերում է կոնկրետ այս անձին, ապա նա կարծես թե բոլոր տեսակի կողմնորոշումները խառնել է, և նման մարդիկ բռնություն են գործադրել ոստիկանների նկատմամբ, և սա պատշաճ գնահատականի կարիք ունի։ Ինքնին այս մարդը, այս երիտասարդը ճանապարհը կորցրած մարդ է»,- այսպես է իշխող կուսակցության նախագահ Իրակլի Կոբախիձեն անդրադարձել Լազարե Գրիգորիադիսին։

«Ես տեսա մի քանի լուսանկար և ապշեցի, որոշ մարդիկ, երիտասարդներ, ինչ-որ սատանիստական ​​համազգեստով էին։ Այն, ինչ կատարվում է այստեղ, անհանգստացնող է»,- մարտի 12-ին «Իմեդի» հեռուստաընկերության եթերում ասել է վարչապետը։

Մարտի 24-ին խորհրդարանում իր ելույթի ժամանակ Իրակլի Ղարիբաշվիլին մանրամասնեց, որ ՆԳՆ-ից տեղեկություններ է ստացել նրանց մասին, ում ինքը «սատանիստներ» է անվանել։

«Բազմիցս հնչել են մեղադրանքներ, որ ես ընդհանրապես երիտասարդներին սատանիստ եմ անվանել և այլն: Սա կապված էր կոնկրետ դեպքի հետ։ Իմ ելույթում ասացի մի քանի երիտասարդների: Ես գիտակցաբար չեմ ցանկացել, չեմ էլ ուզում բացահայտել 4-5 երիտասարդների դեմքերը, դա իմ ցանկությունն էր։ Ես խոսել եմ այդ մասին, գործ ունենք իսկապես աննորմալ դեպքերի հետ, այդ մասին տեղեկություն եմ ստացել ոստիկանության ծառայություններից»,- ասել է վարչապետը

Իշխանության առաջին դեմքերի ակցիաների մասնակիցների վարկաբեկիչ հայտարարություններին զուգահեռ՝ իշխանամետ հեռուստաալիքները տարածեցին լուսանկար, որտեղ Լազարեն միջնամատ է ցույց տվել, և տեղեկություն, որ նա նախկինում նույնպես դատապարտվել է ոստիկանին չենթարկվելու համար և վիրավորել է հորը: Ավելի ուշ այս տեղեկությունը չհաստատվեց։

Լազարե Գրիգորիադիսը ձերբակալվել է մարտի 29-ին։ Դատախազությունից հայտնում են, որ անցկացված քննությամբ պարզվել է, որ մարտի 7-ին, ժամը 23:15-ի սահմաններում, Ռուսթավելիի պողոտայում տեղի ունեցած հանրահավաքի ժամանակ, ապրիլի 9-ի փողոցում Լազարե Գրիգորիադիսը երկու անգամ այսպես կոչված Մոլոտովի կոկտեյլ է նետել ՆԳՆ հատուկ հանձնարարությունների վարչության աշխատակիցների վրա: Հատուկ հանձնարարությունների վարչության երկու աշխատակից տարբեր տեսակի այրվածքներ են ստացել: Դատախազության տվյալներով՝ մարտի 9-ի գիշերը մեղադրյալը Ճանտուրիայի փողոցում դիտավորությամբ այրել է ՆԳՆ-ին պատկանող «Տոյոտա Կորոլա» մակնիշի ավտոմեքենան, որը տեղում այրվել է։ Մեղադրող կողմը պնդում է, որ ավտոմեքենան այրելով պետբյուջեին պատճառվել է 39 500 լարի գույքային վնաս։

Դատախազությունը որպես ապացույց տարածել է հանրահավաքների ժամանակ արված տեսագրությունները և հայտնել, որ կադրերում պատկերված երիտասարդը Լազարե Գրիգորիադիսն է։

Մարտի 31-ին Թբիլիսիի քաղաքային դատարանը Գրիգորիադիսի նկատմամբ որպես խափանման միջոց է կիրառել կալանքը։ Մեղադրյալը դատաքննության ընթացքում օգտվել է լռելու իր իրավունքից։

Լազարե Գրիգորիադիսը մեղադրվում է իրենց պարտականությունները կատարելիս ոստիկանների առողջությանը վնաս պատճառելու և պետական ​​գույքը ոչնչացնելու մեջ։ Եթե ​​նրան մեղավոր ճանաչեն, նրան սպառնում է 7-ից 11 տարվա ազատազրկում։

Ապրիլի 3-ին վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին 21-ամյա Լազարե Գրիգորիադիսի ձերբակալության վերաբերյալ խոսելիս հաստատական ձևով նշել է, որ վերջինս մտադիր է եղել ողջ-ողջ այրել ոստիկանին։ Մինչդեռ հարկ է նշել, որ դատախազությունը դեռևս չի ավարտել ձերբակալվածի նկատմամբ հետաքննությունը։

Հենց երեկ մեղադրյալի փաստաբանը հայտնեց, որ Լազարե Գրիգորիադիսի մազերը սափրել են բանտում իր կամքին հակառակ։

Հատուկ քրեակատարողական ծառայության հաղորդագրության համաձայն՝ մեղադրյալի մազերը ամբողջությամբ սափրված լինելու մասին հաղորդագրությունը չի համապատասխանում իրականությանը, հատկապես նրա կամքին հակառակ լինելը։ «Մարտի 31-ին թիվ 8 հաստատություն ընդունվելուց հետո Լազարե Գրիգորիադիսը օգտվում էր բանտային օրենսգրքի 21-րդ հոդվածով նախատեսված վարսավիրական ծառայությունների իրավունքից։ Նշված հոդվածի համաձայն՝ «մեղադրյալը/դատապարտյալը, որպես կանոն, պետք է ապահովվի շաբաթը երկու անգամ լոգանք ընդունելու, ինչպես նաև ամսական առնվազն մեկ անգամ վարսավիրական ծառայությունով։ Քրեակատարողական հիմնարկն իրավունք ունի մեղադրյալից/դատապարտյալից պահանջել սափրել ամբողջ գլուխը, եթե առկա է բժշկի պահանջ կամ հիգիենայի պահպանման անհրաժեշտություն»,- ասված է քրեակատարողական ծառայության հաղորդագրությունում։

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը բանտում մազերի հարկադիր սափրումը համարել է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 3-րդ հոդվածի (խոշտանգումների արգելում) խախտում։

Ստրասբուրգի դատարանի նախկին դատավոր Նոնա Ծոծորիայի տեղեկություններով՝ դատարանն այս թեմայով քննել է միայն մեկ գործ՝ «Յանկովն ընդդեմ Բուլղարիայի» (Yankov v. Bulgaria) 2003թ:

«Յանկովն ընդդեմ Բուլղարիայի» գործով դատարանը բացատրել է, որ բանտարկյալի հարկադիր սափրելը գործողություն է, որը կարող է հանգեցնել մարդկային արժանապատվության նվաստացման կամ առաջացնել թերարժեքության զգացում:

Պետությունը չկարողացավ համոզիչ կերպով հաստատել իր դիրքորոշումը, որ գլուխը սափրելը հիգիենիկ միջոց է։ Դատարանը համարել է, որ Յանկովի սափրվելը չունի իրավական հիմք և արդարացնող հանգամանք, որ դա կամայական պատժիչ գործողություն է՝ կառավարության հասցեին հնչեցրած քննադատական ​​հայտարարությունների պատճառով։

«Բանտարկյալի մազերը բռնի կերպով սափրելը նշանակում է բռնի կերպով փոխել նրա արտաքինը՝ մազերը հեռացնելով: Նման վերաբերմունքի արժանացած անձը, ամենայն հավանականությամբ, կունենա թերարժեքության զգացում, քանի որ նրա ֆիզիկական տեսքը փոխվում է իր կամքին հակառակ: Բացի այդ, որոշ ժամանակով բանտարկյալը, ում մազերը սափրված են, կրում է այն վերաբերմունքը, որին նա ենթարկվել է։ Այս նշանն անմիջապես տեսանելի է մյուսներին, ներառյալ բանտի աշխատակիցներին, կալանավորներին և այցելուներին կամ հանրությանը, եթե բանտարկյալը շուտով ազատ արձակվի կամ տեղափոխվի հասարակական վայր: Ամենայն հավանականությամբ, նա իրեն նվաստացած կզգա ակնհայտ ֆիզիկական հետքի կրող լինելու պատճառով»,- ասված էր դատարանի որոշման մեջ։

Նույնիսկ եթե նման վերաբերմունքի նպատակը բանտարկյալին նվաստացնելը չէր, դատարանը համարել է, որ Յանկովի մազերն առանց կոնկրետ հիմնավորման սափրվելն ինքնին կամայական պատժիչ տարր է պարունակում և, հետևաբար, բանտարկյալի աչքում նպատակաուղղված է նվաստացնելու և/կամ ենթարկեցնելու նրան։

Դատարանը որոշեց, որ բանտարկյալի ամբողջական սափրվելը հավասարազոր է վատ վերաբերմունքի, որը բավականաչափ դաժան է, որպեսզի այն որակվի որպես նվաստացնող վերաբերմունք՝ 3-րդ հոդվածի իմաստով:

Նախկին դատավոր Նոնա Ծոծորիան կարծում է, որ հղումները Լազարե Գրիգորիադիսի արտաքին տեսքին և իրավապահների կողմից նրա նկատմամբ ենթադրյալ ճնշումներին լիարժեք հիմք են տալիս կասկածի տակ դնել Կոնվենցիայի 3-րդ հոդվածի խախտումը։

Վրաստանի խորհրդարանի նախագահ Շալվա Պապուաշվիլին հրաժարվել է հատուկ անցագիր տրամադրել պատգամավորներ Անա Նացվլիշվիլիին և Անի Ծիթլիձեին բանտում մեղադրյալ Լազարե Գրիգորիադիսին այցելելու համար։