Գերագույն դատարանը Բաթումիում մզկիթի կառուցման գործում խտրականություն չի տեսել

Գերագույն դատարանի վարչական գործերի պալատը, որը կազմված է դատավորներ՝ Մայա Վաչնաձեից, Քեթևան Ցինցաձեից և Բիձինա Ստուրուայից, երկու տարի շարունակ քննել է «Բաթումիի նոր մզկիթի կառուցման հիմնադրամի» և Բաթումի քաղաքապետարանի վճռաբեկ բողոքները։ Կողմերը բողոքարկել են Վերաքննիչ դատարանի 2021 թվականի ապրիլի 13-ի վճիռը, ըստ որի՝ քաղաքապետարանի մերժումը Բաթումիում նոր մզկիթի կառուցման թույլտվության առաջին փուլի տրամադրման համար անօրինական է և կրոնի հիման վրա խտրական վերաբերմունք է հայցվորների նկատմամբ։

Այն տարածքում, որտեղ հայցվորը թույլտվություն է խնդրում մզկիթ կառուցելու համար, կա 7 ուղղափառ եկեղեցի, որոնցից 3-ը կառուցված են Բաթումիի քաղաքապետարանին պատկանող գրանցված հողամասում։ Վերաքննիչ դատարանը անվավեր է ճանաչել քաղաքապետարանի մերժումը, սակայն մերժել է մուսուլմանների խնդրանքը՝ ուղղակիորեն քաղաքապետարանին հանձնարարել տրամադրել շինարարության առաջին փուլի թույլտվությունը՝ գործը նորից քննության ուղարկելու փոխարեն: Մահմեդական համայնքը այս մասով բողոքարկել է Վերաքննիչ դատարանի որոշումը։

Գերագույն դատարանը վճռաբեկ բողոքը բավարարել է մասնակի։ Նա կիսել է «Բաթումիի նոր մզկիթի կառուցման հիմնադրամի» փաստարկը, որ քանի որ Վերաքննիչ դատարանը խտրականություն է հայտնաբերել, ըստ էության պետք է վերջնականապես որոշեր հարցը և չվերադարձներ քաղաքապետարան՝ խտրականության արդյունքը վերացնելու համար։ Սակայն Գերագույն դատարանը քաղաքապետարանին չի հանձնարարել շինարարության թույլտվություն տալ, այլ գործը վերադարձրել է Վերաքննիչ դատարան՝ վերաքննության:

Գերագույն դատարանը մասնակի բավարարել է Բաթումիի քաղաքապետարանի վճռաբեկ բողոքը։ Մասնավորապես, դատարանը բացատրել է, որ մուսուլմանների նկատմամբ խտրականություն չի եղել, քանի որ Բաթումիի քաղաքապետարանը թույլտվություն չի տվել «6-րդ բնակելի գոտում» (այն գոտին, որտեղ գտնվում է նոր մզկիթի հողատարածքը) ուղղափառ տաճարներ կառուցելու համար, իսկ դրանք կառուցվել են առանց թույլտվության։

Գերագույն դատարանը քննարկել է նաև Վերաքննիչ դատարանի վճռի այն մասը, որով դատարանը առաջնահերթություն է տվել մզկիթի կառուցման շահին, քան շրջակա տարածքում ապրող բնակչության բնակելի շահը։ Գերագույն դատարանը հանձնարարել է Վերաքննիչին մանրակրկիտ գնահատել և ուսումնասիրել բոլոր համապատասխան հանգամանքները և դրա հիման վրա որոշել, թե տվյալ դեպքում որ շահն է գերակա՝ մուսուլմանների կրոնական շահը, թե տեղի բնակիչների բնակության շահը։

Դատարանում մահմեդական համայնքի շահերը պաշտպանում են Հանդուրժողականության և բազմազանության ինստիտուտը և Սոցիալական արդարության կենտրոնը։ Նրանց կարծիքով՝ խտրականության վերաբերյալ Գերագույն դատարանի սահմանումները արատավոր պրակտիկա են հաստատում ոչ միայն մուսուլմանների իրավունքների ապահովման, այլ ընդհանրապես հավասարության սկզբունքի առումով։

«Օրինակ, դատարանն ասաց, որ ուղղափառ եկեղեցին և մուսուլմանները ըստ էության հավասար են, բայց նրանց նկատմամբ անհավասար վերաբերմունք չի եղել, քանի որ ուղղափառ եկեղեցուն երբեք չի տրվել 6-րդ բնակելի գոտում տաճար կառուցելու գոտիավորման համաձայնագիր, և եկեղեցին երբեք չի դիմել քաղաքապետին այս խնդրանքով։

Նման պատճառաբանությամբ Գերագույն դատարանն ամբողջությամբ հանեց գործից այն ենթատեքստը, որ ոչ թե միայն պաշտոնապես թույլտվություն տալն ու չտալն է խտրականություն, այլ մի ասոցիացիայի համար շինարարության թույլտվություն խնդրելը, իսկ մյուս կողմից առանց թույլտվության շինարարությունն անտեսելը։

Վճռաբեկ դատարանն առանց ենթատեքստը դիտարկելու, հանել է «անօրինականության մեջ հավասարություն չկա» սկզբունքը, սակայն չի քննարկել, որ այդ սկզբունքը կարող է օգտագործվել պետության կողմից խտրականությունը օրինականացնելու համար, նշում են իրավապաշտպան կազմակերպությունները։

Բաթումիում նոր մզկիթի կառուցման շուրջ դատական ​​վեճը շարունակվում է արդեն 7 տարի։ Այս ընթացքում մուսուլմանները հավաքվում ու աղոթում են բաց երկնքի տակ։ Դեռևս 2019 թվականին Բաթումիի քաղաքային դատարանը մզկիթի կառուցումը թույլ տալու քաղաքապետարանի մերժումը գնահատել էր որպես խտրական և անօրինական։