Ինչպես է համակարգը ճնշում տուժած Շուքրութցիներին. ձախողված ցույց՝ Իվանիշվիլիի գյուղում

Պարեկային և քրեական ոստիկանության տասնյակ աշխատակիցների հետ Սաչխերեում մոբիլիզացվել են նաև ՆԳՆ հատուկ հանձնարարությունների վարչության խմբերը։ Որպեսզի մոտ երեսուն ցուցարար կանայք չմտնեին Ճորվիլա, գործողությունը ղեկավարել են Իմերեթիի ոստիկանական բաժանմունքի ղեկավար Զազա Ցխակայան և նրա տեղակալ Կոկա Մաիսուրաձեն։ Ոստիկանները հերթով ստուգում էին գյուղ մտնող մեքենաները։ Նրանց աչքի առաջ ֆիզիկական ոտնձգություն են կատարել «TV Պիրվելիի» օպերատորի նկատմամբ, խոչընդոտել քննադատող լրագրողներին իրենց մասնագիտական ​​գործունեությունը իրականացնել։ Փոխարենը ոստիկանական պատնեշով ապահով են մնացել «Ռուսթավի 2», «Իմեդի», «POS TV» կառավարական քարոզչական ալիքների լրագրողներն ու օպերատորները։

Հենց այս հեռուստաընկերությունների միջոցով էլ Ճորվիլայում հայտարարված բողոքի երթին նախորդող օրերին փորձեցին վարկաբեկել շուքրութցիներին։

«Նշված գործընթացը ղեկավարող անձինք ամբողջությամբ վերցրել են իրենց պատկանող գումարները՝ որպես փոխհատուցում այս հուշագրի և համաձայնագրի շրջանակներում»,- ասում է «Ճիաթուրա մենեջմենթ ընկերություն» ՍՊԸ-ի սոցիալական նախագծերի բաժնի ղեկավար Միրիան Բիչիկաշվիլին՝ «Իմեդի» հեռուստաընկերության ռեպորտաժի մեջ։

Postv-ը Շուքրութի գյուղի բնակչության մի մասի 165-օրյա անդադար ակցիան անվանում է «քաղաքացիների մի փոքր խմբի անհիմն, ապակառուցողական բողոք», որի միակ պահանջն է «Ջորջիան Մանգանեզ» ընկերությունից գնահատել իրենց պատճառված վնասը դատական փորձաքննության ազգային բյուրոյի կողմից և համապատասխանաբար վճարել փոխհատուցում: Ընկերությունն ու Շուքրութիի բնակիչները պայմանավորվել են այս տեսքով վնասի փոխհատուցում վճարել միայն 2021 թվականին՝ սկզբում Ճիաթուրայում, այնուհետև Թբիլիսիում՝ ԱՄՆ դեսպանատան մոտ՝ 134 օր բողոքի ցույցից, երկարատև հացադուլից և բերանները կարելուց հետո։ «Ջորջիան Մանգանեզը» միակ ընկերությունն է, որը 2007 թվականից ի վեր ունի 40 տարվա լիցենզիա մանգանի արդյունահանման համար Ճիաթուրայի և Սաչխերեի 16430 հա տարածքում։

«Բողոքի ակցիայի կազմակերպիչները 2021 թվականին պայմանագրով ստացել են միջինը ավելի քան 150 հազար լարի, իսկ 2020 թվականից ընկերությունը Շուքրութի գյուղի բնակչությանը վճարել է ավելի քան 12 միլիոն լարի։ Պարզվում է, որ արմատական ​​բողոքի ակցիայի կազմակերպիչները նշված միջոցներով անշարժ գույք են գնել Թբիլիսիում, իսկ այժմ շանտաժի միջոցով հավելյալ գումար են պահանջում ընկերությունից»,- հայտարարում է Postv-ին և հրապարակում է ընկերության կողմից գումարի վճարումը հաստատող փաստաթղթեր՝ բողոքի ակցիայի մի քանի մասնակիցների վերաբերյալ, որոնք համեմատաբար ավելի շատ գումար են ստացել։

Կառավարության քարոզչական ալիքը ոչինչ չի ասում ակցիայի մասնակիցների և ընկերության միջև ստորագրված հուշագրի պայմանների մասին, ըստ որի այդ միջոցները ոչ թե փոխհատուցում են, այլ դրա կանխավճարը։

Այսինքն՝ փոխհատուցման գումարի չափը պետք է որոշվեր այն բանից հետո, երբ ընկերությունը հրավիրեր դատական փորձաքննության բյուրոյից փորձագետներ և կատարեր մանրամասն գնահատական, որից հետո վերջնական կարգավորումը կարվեր։ Լրագրողը նյութում չի ասում, սակայն, եթե ուշադիր նայենք հրապարակված փաստաթղթերին, այնտեղից երևում է, որ վճարված գումարը «պայմանագրով ակնկալվող վնասների փոխհատուցում է»։

«Պայմանավորվածությունից հետո անցել է ավելի քան երեք տարի, իսկ «Ջորջիան Մանգանեզը» դեռ մեզ չի տվել փորձագիտական ​​եզրակացությունը, ուստի վերջնական կարգավորումը նույնպես չի արվել։

Ընկերությունը միտումնավոր խուսափում է դատական փորձաքննությունների բյուրոյի կողմից վնասի գնահատումից, քանի որ օբյեկտիվորեն նրանք պետք է վճարեն շատ ավելին, քան ասում է իրենց աուդիտը։ Սա նրանց ձեռնտու չէ, քանի որ ուրիշները կիմանան այդ մասին, և եթե բոլորին այդքան օբյեկտիվորեն վճարեն, ապա իրենց այդքան շահույթ չի մնա։

Ամբողջ Ճիաթուրան ավերված է, այստեղ մի քանի բնակիչների մասին չէ խոսքը։ Ուստի նրանք ցանկանում էին, որ բանակցությունների և համաձայնության պայմանները լինեն գաղտնի, և հասարակական կազմակերպությունների իրավաբանները չմասնակցեն այս գործընթացներին։ Այդպես էլ մեզ խաբեցին»,- ասում է ակցիայի կազմակերպիչներից մեկը՝ շուքրութցի Գիորգի Նեփարիձեն, ով գտնվում է «Ջորջիան Մանգանեզի», կառավարական քարոզչական ալիքների և ամբողջ համակարգի թիրախում։

«Բնակչության մի մասը, որն այս գործով տարված ու հարուցված է որոշակի քրեական մեղադրանքով, փորձում է այդ գումարը գործնականում ստանալ շանտաժի միջոցով։

Իրավական միջոցները միակ զսպիչ միջոցն են, որը կարող է կանխել այս հանցավոր գործողությունները»,- այս գնահատականների հեղինակն է «Postv»-ի հոդվածում փաստաբան Գիորգի Կավլաշվիլին։ Հենց նա է ներկայացնում «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ն, որը Շուքրաութիի ցուցարարների դեմ բողոք է ներկայացրել ոստիկանությունում, դատախազությունում և դատարանում։

Օգոստոսի 1-ին Սաչխերեի դատախազությունը ակցիայի երեք մասնակիցներին՝ Գիորգի Նեպարիձեին, Ռոման Մեգրելիշվիլիին և Մալխազ Լաբաձեին մեղադրանք է առաջադրել խմբակային ակցիա կազմակերպելու և ձեռնարկության աշխատանքը խափանելու մեջ։ Դատավորը երեք ամբաստանյալների նկատմամբ էլ որպես խափանման միջոց կիրառել է գրավը՝ 1000-1000 լարիի չափով։ Postv-ին նույնիսկ չի ասել, որ ամբաստանյալներից ոչ մեկն իրեն մեղավոր չի ճանաչում և կարծում է, որ համակարգն իրենց հետապնդում է։ Իշխանական քարոզչական ալիքների ռեպորտաժներում չկա հանրահավաքի որևէ մասնակցի ավերված, վնասված, կյանքին վտանգ սպառնացող տունն ու թաղամասը։

«Ջորջիան Մանգանեզը» չէր հավատում տուժած շուքրուտցիներին մեղադրանք առաջադրելուն և կանխարգելիչ միջոցներ ձեռնարկելուն։ Օգոստոսի 9-ին նույն Սաչխերեի դատարանը բավարարել է «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ի դիմումը և արգելել Կորոխնալի և Շուքրութի հանքավայրերի մոտակայքում գտնվող շուկրուտցիներին «միջամտել Մաղարոելի» ՍՊԸ-ի աշխատանքին։ Դատարան ուղարկված բողոքում ընկերությունը գրում է, որ ակցիայի մասնակիցները խոչընդոտում են հանքերի աշխատանքը, դադարեցվել է արտադրական գործընթացը՝ դրանով իսկ վնասելով իրեն և պետական ​​բյուջեին։ Ընկերությունը հայտարարում է, որ այս ընթացքում աշխատակիցներին վճարել է 5 563 481 լարի և պահանջում է ակցիայի մասնակիցներից գանձել այդ գումարը։

Բանն այն է, որ Սաչխերեի դատախազության քրեական գործով «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ն հայտնի է որպես տուժող։ Սաչխերեի դատարանն արգելել է Շուքրաթիի բնակիչներին շարունակել բողոքի ակցիան՝ հիմնվելով «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ի հայտարարության վրա։ Սակայն դատարան ներկայացված փաստաթղթերից պարզ է դառնում, որ «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ն ոչ պատշաճ հայցվոր է։ Նա ոչ հանքերի տերն է, ոչ էլ սեփականատերը։

Գործի նյութերի համաձայն՝ սպասարկման պայմանագիրը, որով «Ջորջիան Մանգանեզը» վարձել է «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ին՝ հանքարդյունաբերության տեխնիկական աշխատանքներ կատարելու համար, ավարտվել է 2022 թվականի դեկտեմբերի 31-ին։

Սաչխերեի դատավոր Իվանե Կիփիանին արգելել է ընդհանուր առմամբ 20 մարդու բողոքի ակցիա անցկացնել Շուքրութի և Կորոխնալի հանքավայրերի մոտ։ Նրանցից առնվազն 5-ը՝ Մելանո Նեպարիձեն, Նոդար Նեպարիձեն, Թամազ Դարբաիձեն, Գիորգի Լաբաձեն և Սոսո Տաբատաձեն, ընդհանրապես չեն մասնակցել բողոքի ակցիային և շարունակական ակցիայի ընթացքում երբեք չեն եղել հարակից տարածքում։

Կատարման ազգային բյուրոյի ներկայացուցիչներն արդեն երկու անգամ հարցաքննել են ակցիայի մասնակից շուքրութցիներին ու պահանջել հեռանալ բողոքի ակցիայի տարածքից։

«Դատարանի որոշմամբ ամբաստանյալներին արգելվել է «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ին և նրա աշխատակիցներին խանգարել հանքարդյունաբերական գործունեություն իրականացնել Կորոխնալի և Շուքրութի հանքերում և թաղամասերում։ Որոշման հիման վրա պարզ չէ, թե ինչ չպետք է անեն ամբաստանյալները՝ կոնկրետ ինչ է դատարանն արգելում նրանց անել։ Գոյություն ունեցող արձանագրությունն այնքան անհասկանալի է և մշուշոտ, որ հայցվորին իրավունք է տալիս արգելել պատասխանողներին անել այն, ինչ նրանք համարում են խախտում: Սա անպայման կօգտագործվի հայցվորի կողմից՝ արգելելու ամբաստանյալների խաղաղ և օրինական բողոքը՝ պատճառաբանելով, որ բողոքը և նրանց ներկայությունը խոչընդոտում են աշխատանքին»,- «Քաղաքացիական գործունեության կենտրոնի» փաստաբան Վլադիմիր Քութաթելաձեն, ով պաշտպանում է բողոքի ակցիայի մասնակիցների իրավունքները, ուշադրություն է հրավիրում Վրաստանի Սահմանադրության 24-րդ և 17-րդ հոդվածների վրա, որոնց համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի առանց նախնական թույլտվության հրապարակային և անզեն հավաքներ անցկացնել։ Կարծիքի և դրա արտահայտման ազատությունը պաշտպանված է։ Չի կարելի մարդուն հետապնդել իր կարծիքի և արտահայտության պատճառով։ Փաստաբանը պահանջել է վերացնել դատավճիռը։ Դատարանի որոշումը դեռ հայտնի չէ։

Շուքրաթցիները բողոքի երթ էին ծրագրել Իվանիշվիլիի Ճորվիլա գյուղում, հենց այն բանից հետո, երբ հերթական անգամ համոզվեցին, որ պայքարում են համակարգի դեմ.

- «Ջորջիան Մանգանեզը», որի սեփականատերը (100% սեփականատեր) «Ջորջիան Ամերիքն Էլոյզն» է։ Այս ընկերության վերահսկիչ փաթեթը պատկանում է ուկրաինացի միլիարդատեր Իգոր Կալոմոյսկուն, իսկ մոտ 4%-ը պատկանում է վրացական բաժնետերերի խմբին՝ Գիորգի Կապանաձեին (նույն ինքը՝ «Ռիժա»), ով սերտ կապեր ունի իշխող կուսակցության հետ։ 2017 թվականից պետությունը պաշտոնապես հատուկ կառավարիչ է նշանակել «Ջորջիան Մանգանեզում» այն պատճառով, որ ընկերության գործունեությունը Ճիաթուրայում ստեղծել է էկոլոգիական աղետին համարժեք իրավիճակ և պետք է խուսափել անուղղելի վնասից։ Իրավիճակը, փաստորեն, վատթարացավ, տագնապալի ավելացավ բաց հանքերի շահագործումը, իսկ Ճիաթուրան դարձավ աղետի գոտի։ «Ռուսթավի 2» հեռուստաընկերությունը, որի ղեկավար Թամար Փխակաձեն «Ջորջիան Մանգանեզի» դիտորդ խորհրդի անդամ Գիորգի Կապանաձեի մորաքույրն է, աչքի է ընկնում բողոքի ակցիային մասնակցող ցուցարարներին «սևացնելու» և վարկաբեկելու համար։

- Ոստիկանություն, դատախազություն, դատարան․ դատախազությունը քրեական հետապնդում է իրականացրել բողոքի ակցիայի մասնակիցներին, տուժող է ճանաչել «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ին, իսկ դատարանը ամբաստանյալներին գրավ է կիրառել այնպես, որ նրանք չեն ստուգել՝ արդյոք «Մաղարոելի» ՍՊԸ-ն պատշաճ բողոքարկող է։

- Տեղական և կենտրոնական իշխանություններ. 165 օր շարունակվող բողոքի ակցիայի ընթացքում ոչ ոք չի լսել տարեց տղամարդկանց, նույնիսկ բազմազավակ մայրերին և կերակրող մայրերին,

- Գրեթե կես տարի բողոքի ակցիայի մասնակիցների խնդրով երբեք չի հետաքրքրվել հանրային պաշտպան Լևան Իոսելիանին։ Նա նույնիսկ չի հետաքրքրվել, երբ դատարանն արգելել է բողոքել։

Եթե ​​մինչև սեպտեմբերի 1-ը «Ջորջիան Մանգանեզը» չբավարարի հանրահավաքի մասնակիցների պահանջները, նրանք կրկին պատրաստվում են դիմել բողոքի ծայրահեղ միջոցի՝ կանայք նույնպես որոշել են կարել իրենց բերանները և հացադուլ անել։

«Մաղարոելի» ՍՊԸ-ն մեկ այլ հայցով դիմել է Սաչխերեի դատարան՝ ամբաստանյալների թիվը 20-ից հասցնել 30-ի և պահանջելով խլել նրանց բոլոր տները։