«Ջորջիան Մանգանեզի» գործով դատավորին խնդրում են տեղում ծանոթանալ Ճիաթուրայում ստեղծված իրավիճակին

«Վրաստանի լուրերը» անփոփոխ ներկայացնում է «Կանաչ այլընտրանքի» և «Քաղաքացիական ակտիվությունների կենտրոնի» հայտարարությունը.

«Ինչպես գիտեք, 2023 թվականի մայիսի 16-ի որոշմամբ Թբիլիսիի քաղաքային դատարանի վարչական գործերի կոլեգիայի 2020 թվականի մայիսի 8-ի որոշմամբ ներդրված կառավարման հատուկ ռեժիմի գործունեությունը նույն կանոններով և պայմաններով երկարաձգվել է 2 տարի ժամկետով՝ մինչև 2025 թվականի մայիսի 9-ը:

Կարծում ենք, որ հատուկ կառավարման ռեժիմի ժամկետը երկարացնելու որոշումը հակասում է լիցենզիայի և թույլտվության պայմանների ժամանակին կատարման նպատակին, որի համար ձեռնարկությունում ներդրվել է կառավարման այս ռեժիմը։ Ավելին, այս որոշումը նպաստում է Ճիաթուրայում մարդկանց կենսամիջավայրին ծայրահեղ վնաս հասցնելուն, բնակելի ու սոցիալական բնակարանների ոչնչացմանը, կյանքի ու առողջության համար վտանգավոր պայմանների ստեղծմանը։

Ձեռնարկությունում հատուկ ղեկավարի նշանակումից հետո լիցենզիայի և թույլտվության պայմանների պետական ​​վերահսկողությունը գործնականում դադարեցվել է։ Վերահսկիչ մարմինները, այդ թվում՝ դուք (դատարանը), ձեռնպահ են մնում «Ջորջիան Մանգանեզ» ՍՊԸ-ի գործունեության մշտադիտարկումից և ամբողջությամբ հիմնվում են պետական ​​կառավարչի ներկայացրած հաշվետվությունների վրա (մինչ օրս չգիտենք, թե ինչ վնաս է հասցվել 2017թ. շրջակա միջավայրը, ձեռնարկության գործունեության արդյունքում), որը Ճիաթուրայում հանքարդյունաբերությունն ու հարստացումը դարձնում է չափազանց փակ և անթափանց գործընթաց։ Հարկ է նշել, որ մենեջերի կողմից ներկայացված պլանի կատարման մասին հաշվետվությունները, բացի նրա պարտականություններին լիովին անհամապատասխան տեղեկատվությունից, հաճախ ներկայացնում են Ճիաթուրայի իրականության էապես սխալ և բացակայող պատկերը:

Ձեռնարկությունում կառավարման հատուկ ռեժիմի ներդրումից հետո ինչպես գետերի, այնպես էլ հողի աղտոտվածության և դեգրադացիայի առումով իրավիճակը ոչ թե բարելավվեց, այլ արմատապես վատթարացավ, ինչը փաստացի ստեղծում է էկոլոգիական աղետի համարժեք իրավիճակ տեղում:

Ձեր նշանակած կառավարիչն էր, որ սկսեց կիրառել օգտակար հանածոների զանգվածային արդյունահանման նոր մեթոդներ և «ստանդարտներ»։ Առանց կարգավորող մարմինների հետ հանքարդյունաբերության պլանների համաձայնության, հանքաքարի արդյունահանման ռեկորդային արագությունը և բաց հանքերի առաջացումը ուղղակիորեն մեծացրել են տեղական բնական և սոցիալական միջավայրին հասցվող վնասը: Ժամանակավոր կառավարման ռեժիմի ներդրումից 6 տարի անց ընկերության գործունեության արդյունքում անդառնալի վնասների ու ավերածությունների են բախվել Իթխվիսի և Շուքրութի գյուղերը, որոնց տարածքում իրականացվում են օգտակար հանածոների արդյունահանման աշխատանքներ։ Արդյունքում գյուղը գործնականում այլևս հիմք չունի, հողը փլվում է, իսկ բնակելի տները տասնյակ մետր խորության վրա են ընկնում։ Այս գյուղերի տներից շատերը, որոնք դեռ գետնի մեջ չեն ընկել, այնքան են ճաքճքել կամ թեքվել, որ անհնար է ապրել։ Տեղի բնակիչների կյանքն ու առողջությունն օրեցօր ավելի ու ավելի է վտանգված։

Երբ դատարանը (Ձեր) որոշում է կայացնում (դատավճիռ), այսօր Ճիաթուրայի հիմնական խնդիրներից մեկի՝ ընկերության կողմից բնակեցված տարածքներում հանքաքարի բաց եղանակով արդյունահանումն է հետազոտություն և գնահատում։

Ընկերության կողմից բնակեցված բնակավայրերում հատուկ կառավարչի նշանակման և հանքաքարի զանգվածային արդյունահանման արդյունքում բազմաթիվ գյուղեր՝ Խալիփաուրի, Թաբագրեբի, Մղվիմեվի, Դարթեթի, Ռգանի և այլն, անդառնալի վնաս են կրում։ Այս բնակավայրերի որոշ շրջաններում, որտեղ մարդիկ դեռևս ապրում են՝ չնայած ծայրահեղ ծանր պայմաններին, մեքենայով հասնելու անվտանգ ճանապարհ այլևս չկա։ Մանգանի արդյունահանման համար տարածքների զանգվածային արդյունահանման արդյունքում գյուղերի ներքին ճանապարհներն այնքան են վնասվել, որ վատ եղանակից հետո նույնիսկ քայլելը վտանգավոր է։ Բնակավայրերում՝ հարակից բնակելի տներից մի քանի մետր հեռավորության վրա, ջրով են լցվում «Ջորջիան Մանգանեզ» ՍՊԸ-ի կողմից լքված հսկայական խրամատները։ Այսպես կոչված քարհանքների շրջակայքում հողի նստեցումը սովորական երևույթ է։ Օրվա մութ ժամին տարածքը լուսավորված չէ։ 2020 թվականին հենց նման դեպքով Դարխեթի գյուղում մահացավ 30-ամյա Գիորգի Ղուղունիշվիլին։

Նախկինում գոյություն ունեցող ներքին գյուղական ճանապարհների մեծ մասը վերածվել է հողի` նպաստելով սողանքների առաջացմանն ու ակտիվացմանը և վտանգելով տեղի բնակիչների կյանքն ու առողջությունը, այդ թվում` երեխաների, ովքեր ստիպված են մոտ 3 կիլոմետր քայլել Խալիփաուրիում պարտադիր դպրոց հաճախելու համար:

Արհեստական ​​հետիոտնային ուղիներն անցնում են արդյունաբերական թափոնների միջով, որտեղ ուժեղ հոտ է գալիս հատկապես բարձր խոնավության և երկարատև վատ եղանակի ժամանակ։ Ենթադրաբար, հողի ստորին շերտերից վեր հասնելուց հետո ծանր մետաղների սուլֆիդները աստիճանաբար ենթարկվում են հիդրոլիզի և արտազատվում ջրածնի սուլֆիդ, որն էլ առաջացնում է հոտը։

Քանի որ Խալիփաուրիում և Թաբագրեբիում շատ տարածքներ տանող ճանապարհներ չկան, շտապ բժշկական օգնության, հրշեջ-փրկարարական ջոկատների համար ֆիզիկապես անհնար է շարժվել դեպի իրենց նպատակակետերը: Հետևաբար, այս տարածքներում մշտապես կամ սեզոնային բնակվող մարդիկ, ովքեր կարճ կամ երկար ժամանակ մնալով ինչ-որ աշխատանքի համար, անհրաժեշտության դեպքում հասանելի չեն լինի արտակարգ իրավիճակների պետական ​​ծառայություններին։

Ինչ վերաբերում է արդյունահանվող հանքաքարի հարստացման թույլտվության պայմաններին, ապա, ինչպես գիտեք, պայմաններից ոչ մեկը չի կատարվել։ Նոր հարստացման գործարանը դեռ չի գործում, իսկ տիղմի հեռացման հարցը դեռևս որոշված ​​չէ։ Ավելին, հատուկ ադմինիստրատորն իրեն թույլ է տվել պարտավորությունը կատարելու փոխարեն վաճառել ձեռնարկությունը։

Հատուկ կառավարիչը որոշել է առանց Շրջակա միջավայրի ազգային գործակալության հետ համաձայնեցնելու Կվիրիլա գետից տիղմը հեռացնել և այս գործողությունը դիտարկել որպես բնապահպանական միջոցառում։ Տիղմը հեռացվել է օրենքի կոպիտ խախտումով «Դալախաուրիի» տարածք։

Ճիաթուրայում ստեղծված իրավիճակը խախտում է բնակչության առողջ միջավայրում ապրելու սահմանադրական իրավունքը, ինչը, ըստ Եվրոպական դատարանի պրակտիկայի, հանդիսանում է Կոնվենցիայի 2-րդ և 8-րդ հոդվածների խախտում։

Բացի այն, որ դատարանի (Ձեր) կողմից 2023 թվականի մայիսի 16-ին կայացված որոշումը չի արտացոլում Ճիաթուրայի ներկա իրավիճակը և տեղի բնակչության կարիքները, այն չի բխում գործող օրենսդրական պահանջներից։

Կարծում ենք, որ այն պայմաններում, երբ գործում չկա հիմնական պահանջ և վեճը լուծված է, ըստ էության անհասկանալի է, թե դատարանն ինչի համար է օգտագործում ժամանակավոր որոշումը։ Ինչպես նաև, կարծում ենք, որ Ձեր (դատարանի) մոտեցումը և Լիցենզիաների և թույլտվությունների մասին օրենքի 22-րդ հոդվածի 17-րդ կետի մեկնաբանությունը հակասում է Սահմանադրության 29-րդ հոդվածին։ Նշված նորմն օգտագործվում և մեկնաբանվում է այնպես, որ դատարանը կարող է անսահմանափակ երկարաձգել ժամանակավոր կառավարչի (ժամանակավոր կառավարման ռեժիմի) ժամկետը, գործնականում ցմահ, երբ նա չի կարող խուսափել իրեն վերապահված պարտականությունից և տեղում ստեղծված իրավիճակը չի բարելավում։ Ներկայիս մոտեցման համաձայն՝ էական չէ, թե ինչու ղեկավարը չի/չի կարողանում գործել, կամ նրա օրոք շրջակա միջավայրին վնաս է հասցվել։

Ելնելով այս ամենից՝ կարծում ենք, որ ժամանակավոր կառավարման ռեժիմը ձախողվել է և Ճիաթուրայում ստեղծված առանց այն էլ ծանր իրավիճակը հասցրել էկոլոգիական աղետի։ Ըստ այդմ՝ ժամկետը երկարացնելու փաստական ​​և իրավական հիմքեր չեն եղել։

Խնդրում ենք հաշվի առնել այս հայտարարությունը և համաձայն Վրաստանի Վարչական դատավարության օրենսգրքի 1-ին հոդվածի 2-րդ մասի և Վրաստանի քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 120-րդ հոդվածի, վերանայել իրավիճակը Ճիաթուրայում (առնվազն սույն հայտարարության մեջ նշված գյուղերում): Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 123-րդ և 204-րդ հոդվածների հիման վրա մենք պատրաստ ենք, ցանկության դեպքում, որպես մասնագետ ներգրավվել տեղում ստուգմանը, օգնել ձեզ և տեղեկացնել ժամանակավոր ղեկավարի կառավարմամբ ընկերության կողմից օրենքով նախատեսված հանցագործությունների և անմարդկային արարքների մասին»։