Թափանցիկությունը հասանելի է առանց միավորման իրավունքի մեջ անհամաչափ միջամտության. օմբուդսմեն

Հանրային պաշտպանն այսօր հերթական անգամ արձագանքել է խորհրդարանում «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրինագծի վերսկսմանը և հայտարարել, որ Վրաստանի համար նախատեսված արտաքին օգնության հոսքերի թափանցիկության բարձրացումը և ստացող կազմակերպությունների հաշվետվողականությունը օրինական նպատակ է, թեև դրան կարելի է հասնել առանց միավորվելու իրավունքին անհամաչափ միջամտելու:

Հանրային պաշտպանի կարծիքով՝ այս նպատակին կարելի է հեշտությամբ հասնել՝ «Դրամաշնորհների մասին» օրենքում համապատասխան փոփոխություններ կատարելով և eAIMS տվյալների բազան փոփոխելով։

2020 թվականից Վրաստանում գործում է eAIMS տվյալների բազան, որը ստեղծվել է ֆինանսների նախարարության, Եվրոպական և եվրատլանտյան կառույցներին ինտեգրման հարցերով պետնախարարի գրասենյակի և կառավարության աշխատակազմի համատեղ աշխատանքի արդյունքում։ Նշված տվյալների բազան տեղադրված է կայքում, որը հասանելի է բոլոր շահագրգիռ անձանց։ Այն օգտվողին հնարավորություն է տալիս տեղեկատվություն ստանալ բոլոր դոնորների, ֆինանսավորման տեսակների, նախագծերի և թեմատիկ ոլորտների մասին: Նույն պորտալում շատ հեշտ որոնման համակարգի միջոցով հնարավոր է պահել տեղեկատվություն կազմակերպությունների կողմից կատարված ծախսերի չափի մասին։

Հանրային պաշտպանը նշում է, որ մեկ տարի առաջ խորհրդարանում նախաձեռնված նմանատիպ օրինագծերը ԵԱՀԿ/ԺՀՄ-ն համարել է «մարդու հիմնարար իրավունքներին չհամապատասխանող նախաձեռնություններ»։

Օմբուդսմենը վկայակոչում է Սահմանադրության 78-րդ հոդվածը, ըստ որի՝ սահմանադրական մարմիններն իրենց լիազորությունների շրջանակում պետք է ձեռնարկեն բոլոր միջոցները՝ ապահովելու Վրաստանի լիարժեք ինտեգրումը Եվրամիությանը և Հյուսիսատլանտյան դաշինքին։

«Վերոնշյալը պետք է հատկապես հաշվի առնել, քանի որ միավորվելու և արտահայտվելու ազատության, ինչպես նաև անձնական կյանքի իրավունքի հետ կապված, այլ երկրների օրենսդրություններում արտացոլված նմանատիպ կարգավորումները Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը, Եվրոպական միության արդարադատության դատարանը, ԺՀՄԻԳ-ը, Եվրոպայի խորհրդի մարդու իրավունքների հանձնակատարը, Վենետիկի հանձնաժողովը և ՄԱԿ-ի հատուկ զեկուցողը բացասական են գնահատել այն։

Ըստ այդմ, խորհրդարանը չպետք է ընդունի որևէ իրավական ակտ, որը կարող է վտանգել Վրաստանի սահմանադրական ձգտումների իրականացումը։

Առանձնահատուկ ուշադրության է արժանի այն փաստը, որ ներկայացված օրինագիծը հիմք է ստեղծում կազմակերպությունների հետ տարբեր (աշխատանքային կամ ծառայության պայմանագրով) հարաբերություններում գտնվող ցանկացած անձի վերաբերյալ մեծ քանակությամբ անձնական տվյալների հավաքագրման և բացահայտման համար, ինչը կարող է խախտել անձնական կյանքի անձեռնմխելիության իրավունքը»,- ասված է հանրային պաշտպանի հայտարարության մեջ։

Վրաստանի հանրային պաշտպանն իր պատրաստակամությունն է հայտնում լրացուցիչ խորհրդակցություններ անցկացնել օրինագծի հեղինակների հետ՝ դիտարկված նախաձեռնությունները մարդու իրավունքների չափանիշներին համապատասխանեցնելու նպատակով։

«Վրացական երազանքը» վերադարձրեց այսպես կոչված օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքի նախագիծը, որը մերժվել էր մեկ տարի առաջ՝ հանրային լայնածավալ բողոքի ակցիաների արդյունքում։ Այն ժամանակ իշխանության կողմից եղել էր խոստում, որ օրինագիծն «անվերապահորեն, առանց որևէ պայմանի» է հետ կանչվել խորհրդարանից։ Օրենքի նախագծի տեքստը նույն է՝ միայն «օտարերկրյա ազդեցության գործակալ»-ը փոխարինվել է «օտար ուժի շահերը կրող կազմակերպություն» եզրույթով։ Իշխող կուսակցությունը մտադիր է ռուսական օրենքը ընդունել մինչև գարնանային նստաշրջանի ավարտը, չնայած այն հանգամանքին, որ դա կարող է վնասել Վրաստանի եվրաինտեգրման գործընթացին։