ԱՄՆ-ում գործող Freedom House ոչ կառավարական կազմակերպությունը հրապարակել է ամենամյա զեկույց, որը գնահատում է ժողովրդավարության վիճակը Կենտրոնական Եվրոպայից մինչև Կենտրոնական Ասիա:
Լրահոս
Ընթերցողի ընտրանի
- 1 Ես կտրականապես դեմ էի առանց վիզայի ռեժիմի կասեցմանը, բայց փոխեցի իմ դիրքորոշումը․ Ռոթ
- 2 ԿԸՀ-ի նախնական արդյունքներով՝ ընտրություններում 53%-ով առաջատարը «Վրացական երազանքն» է
- 3 «Ֆորմուլայի» և «Մթավարիի» էքզիթ փոլերով ընտրություններում հաղթում է ընդդիմությունը, ըստ «Իմեդիի»՝ «Երազանքը»
- 4 Նախագահը չի ճանաչում ընտրությունների արդյունքները. հոկտեմբերի 28-ին Ռուսթավելիում հավաք է նախատեսվում
- 5 Ժամը 17:00-ի դրությամբ ընտրողների մասնակցությունը 50,06 տոկոս է
- 6 Գախարիայի կուսակցությունից հայտնել են, որ ԿԸՀ-ում առկա ընտրակեղծիքների ապացույցները վտանգի տակ են
Վրաստանը, Հունգարիայի և Սերբիայի հետ միասին, ներառվել է դեպի անձնիշխանություն շարժվող հիբրիդային ռեժիմների խմբում։ Նման ռեժիմներին բնորոշ է «գերիշխող ուժային քաղաքականությունը», որտեղ ընդդիմությունը կամ քաղաքացիական հասարակությունը գործելու որոշակի տարածք ունի, թեև իշխող քաղաքական ուժը կարող է կանխել երկրի ղեկավարության ցանկացած փոփոխություն: Կառավարության քաղաքականության վրա ազդելու ընդդիմության կամ քաղաքացիական հասարակության հնարավորությունները սահմանափակ են:
Դրա հետ մեկտեղ, զեկույցում նշվում է, որ Վրաստանը, Սերբիան և Հունգարիան ձևավորվում են որպես կիսակոնսոլիդացված ավտորիտար ռեժիմներ. «Հիմնական հաստատությունները՝ լրատվամիջոցներից մինչև դատական համակարգ, դուրս են եկել հիբրիդային ռեժիմների դասական սահմանումներով սպասվող քաղաքականացման մակարդակից: Հիմա նրանք փաստացի յուրացվել են և չարաշահվում են իշխող կուսակցությունների կողմից՝ կուսակցական կամ անձնական շահերի համար»։
«Ընդհանուր առմամբ, այս վարչակարգերը կարող են թվալ, որ պարզապես անտեսում են այլախոհությունը, բայց իրականում նրանք ավելի հավանական է, որ ճնշեն քննադատներին ավելի գաղտնի մարտավարություններով, ինչպիսիք են վարկաբեկումը, ահաբեկումը և հսկողությունը», - ասվում է զեկույցում ՝ նշելով, որ դա այն է, ինչի առաջ 2023 թվականի ընթացքում հայտնվեց Սերբիայի քաղաքացիական հասարակությունը, անկախ լրատվամիջոցները և ընդդիմադիր «Սերբիան ընդդեմ բռնության» շարժումը։
Այլ դեպքերում օրենքներ են ընդունվում քաղաքացիական հասարակության խմբերին բացահայտորեն վախեցնելու և սահմանափակելու համար: Օրինակ, Հունգարիան վերջերս ընդունեց ինքնիշխանության պաշտպանության մասին օրենքը, որը թույլ կտա պետական հաստատությանը վերահսկել ոչ կառավարական կազմակերպությունների գործունեությունը ընտրությունների հետ կապված:
«Երբ ներքին և միջազգային դիմադրությունը բավականաչափ ուժեղ է, հիբրիդային ռեժիմների այս ենթակատեգորիան կարող է ստիպված լինել զիջումների գնալ կոնկրետ հարցերի շուրջ, ինչպես, օրինակ, երբ 2023 թվականի մարտին, միջազգային զայրույթից և զանգվածային բողոքներից հետո, Վրաստանի կառավարությունը հրաժարվեց «օտարերկրյա գործակալների» մասին ռուսական ոճի օրենքից։
Այն, ինչ տարբերում է դեպի անձնիշխանություն հակված հիբրիդային ռեժիմները կիսակոնսոլիդացված ավտորիտար ռեժիմներից, հավաքների ազատության նկատմամբ հարգանքի նվազագույն, բայց իրական սահմանն է, և այն, որ պետությունը հազվադեպ է ֆիզիկական բռնություն կիրառում այլախոհությունը ճնշելու համար»,- գրում է Freedom House-ը:
Ըստ զեկույցի՝ ժողովրդավարության ճանապարհին հիբրիդային ռեժիմներն են՝ Ուկրաինան, Մոլդովան և Կոսովոն։ Նշվում է, որ անցյալ տարի Ուկրաինան շարունակել է զգալի առաջընթաց գրանցել դատական և հակակոռուպցիոն ինստիտուտների ստեղծման և կոռուպցիայի հետաքննության գործում, մինչդեռ Վրաստանի ցուցանիշները մնացել են նույնը։
