ABŞ-ın Gürcüstandakı səfiri Robin Daniqan Anaklia limanı layihəsi ilə bağlı Çin şirkəti ilə müqavilənin imzalanmasına münasibət bildirib və şirkətin böyük hissəsinin Çin Kommunist Partiyasına məxsus olduğunu və Çin ordusu ilə əlaqəli olduğunu bildirib.
Əsas xəbərlər
“Çin Kommunist Partiyası bu gün Rusiya ordusunun bir nömrəli bankyoru, bir nömrəli maliyyəçisidir. Beləliklə, bir sual yaranır ki, işğalçınızı maliyyələşdirən partiya ilə iqtisadi əlaqələri niyə dərinləşdirəsən? Çünki Rusiya ordusu Çin Kommunist Partiyası tərəfindən maliyyələşdirilir”, - ABŞ səfiri “İnterpresnyus”a müsahibəsində bildirib.
Robin Daniqan qeyd edib ki, Çin şirkətinin keyfiyyəti və standartları ilə bağlı da suallar var. Onun sözlərinə görə, CCCC qlobal miqyasda yaxşı nüfuza malik deyil.
“2009-cu ildə Dünya Bankı banka bu şirkətin həyata keçirdiyi infrastruktur layihələrini maliyyələşdirməyi qadağan edib. Bu yaxınlarda şirkət Şri-Lankada bir liman inşa etdi və bu liman ətrafında çoxlu mübahisələr dönür. Bilmirəm, siz bu haqda oxumusunuz, amma nəhayət, Çin hökuməti Şri-Lanka torpaqlarında 99 illik icarə haqqı əldə edə bildi və onun gəmiləri, döyüş gəmiləri ora girib-çıxa biləcək. Beləliklə, Şri Lankanın öz suverenliyindən və əsas kritik infrastrukturundan imtina etdiyinə dair bir arqument var.
ABŞ Xəzinədarlığı bu şirkəti Kommunist Partiyasının ordusu ilə dərin əlaqələri olan şirkətlər siyahısında şirkət kimi müəyyən edib. Beləliklə, Anaklia ilə bağlı da çoxlu narahatlıqlar var.
Təbii ki, bu, suveren qərardır. Amma mən sadəcə olaraq bu şirkətlə bağlı qlobal miqyasda mövcud olan bəzi narahatlıqları təkrarlayıram”, - Amerika səfiri bildirib.
Anaklia limanı layihəsinin Çin şirkətinə verilməsi ilə əlaqədar hökumət prezident Salome Zurabişvili tərəfindən də tənqid edilib. Onun özünün dediyi kimi, “Anakliada çinliləri belə dozada daxil etmək amerikalı və ya avropalı tərəfdaşlarımızla ilə münasibətlərə bıçaq zərbəsidir”.
Mayın 30-da Gürcüstanın iqtisadiyyat naziri Levan Davitaşvili bəyan edib ki, Çin konsorsiumu Anaklia Dərinsu Limanının strateji layihəsində özəl sərmayəçi olacaq. Söhbət iki subpodratçısı olan “China Communications Construction Company Limited” (Çin) və “China Harbor Investment” (Sinqapur) şirkətlərindən gedir - “China Road and Bridge Corporation” və “Qingdao Port International”.
Çinin dövlət şirkəti “China Communications Construction Company Limited” (CCCC) Amerika Birləşmiş Ştatları tərəfindən sanksiyaya məruz qalıb. ABŞ Maliyyə Nazirliyinin Xarici Aktivlərə Nəzarət Ofisinin sanksiyaları sadalayan saytında “CCCC” Çin hərbi-sənaye kompleksi şirkətləri siyahısındadır (NS-CMIC siyahısı). Bu siyahıya Çin Xalq Respublikasının göstərişi ilə hərbi və müşahidə texnologiyaları ilə məşğul olan qurumlar daxildir. Sanksiya siyahısı Tramp administrasiyası dövründə başlayıb və Bayden administrasiyası onu davam etdirərək genişləndirib. Prezident Co Baydenin 3 iyun 2021-ci il tarixli sərəncamı bu şirkətlərin Çin Xalq Respublikasının hərbi-sənaye kompleksi ilə əlaqələrinə görə ABŞ-ın milli təhlükəsizliyinə təhdid yaratdığı iddialarına əsaslanaraq, Çin şirkətlərinə, o cümlədən “CCCC”yə sərmayə qoyuluşunu məhdudlaşdırır.
2020-ci ilin sentyabrında ABŞ Dövlət Departamenti bildirib ki, “CCCC” Çinin Cənubi Çin dənizində geniş miqyaslı dərinləşdirmə, süni adaların tikintisi və militarizasiya vasitəsilə hərbi genişlənməsinə kömək edir. Bundan əlavə, ABŞ departamenti qeyd edir ki, “CCCC” Çinin “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünü həyata keçirir, bu təşəbbüs inkişaf etməkdə olan ölkələrə yeni infrastruktur vəd edir, lakin bunun əvəzinə keyfiyyətsiz tikinti təklif edir, əmək hüquqlarının pozuur, “davamsız borc”a səbəb olur və ətraf mühitə ziyan vurur. 2009-cu ildə Dünya Bankı saxtakarlığa görə “CCCC”yə sanksiya tətbiq edib və onun maliyyələşdirdiyi layihələrin həyata keçirilməsini səkkiz il müddətinə qadağan edib.
Gürcüstanın İqtisadiyyat və Davamlı İnkişaf Nazirliyi Çin şirkətinə sanksiya tətbiq edilməsini təkzib edir. Nazirlik yalnız qeyd edib ki, 2020-ci ildə ABŞ Ticarət Departamenti “CCCC”ni və onun bir neçə törəmə şirkətlərini "Müəssisə Siyahısı" adlanan siyahıya daxil edib ki, bu da “onların sanksiya olunmasını deyil, yalnız konkret əməliyyatların həyata keçirilməsinə məhdudiyyətləri nəzərdə tutur”.
Baş nazir İrakli Kobaxidzedən digər şirkətlərin niyə Anaklia limanı layihəsi ilə maraqlanmadığı soruşulduqda, “mənim buna cavabı yoxdur” deyib. “Əgər konkret dövlətlər tərəfindən maraq olsa idi, bu layihənin həyata keçirilməsinə sərmayəçi cəlb etmək onlar üçün çətin olmazdı. Lakin təəssüf ki, hər şey olduğu kimi də oldu”, - Kobaxidze jurnalistlərə bildirib. Bundan əlavə, baş nazirin sözlərinə görə, Çin şirkətinin tenderdə qalib gəlməsi Anaklia layihəsinin ən yüksək səviyyədə həyata keçiriləcəyinə zəmanət verir.
Anaklia limanı dövlətin iştirakı ilə tikilməlidir - dövlət 51%, özəl sərmayəçi isə 49% paya malik olacaq.
