2022 թվականին Վրաստանում հանրային տեղեկության հասանելիության մակարդակը զգալիորեն վատթարացել է նախորդ տարվա համեմատ։ Մասնավորապես, պետական հաստատությունները թաքցնում են ներքին աուդիտի հաշվետվությունները, ղեկավարների խորհրդական նշանակված անձանց պայմանագրերը, պաշտոնյաների կողմից բյուջեից ստացված օգնության մասին տեղեկությունները, ՌԴ քաղաքացիներին գրանցված անշարժ գույքի վերաբերյալ տվյալները։
Լրահոս
Ընթերցողի ընտրանի
- 1 Ես կտրականապես դեմ էի առանց վիզայի ռեժիմի կասեցմանը, բայց փոխեցի իմ դիրքորոշումը․ Ռոթ
- 2 Մառնեուլիի սակրեբուլոյի փոխնախագահը մի քանի քվեաթերթիկ է լցրել արկղի մեջ, ընտրատեղամասը փակվել է
- 3 ԿԸՀ-ի նախնական արդյունքներով՝ ընտրություններում 53%-ով առաջատարը «Վրացական երազանքն» է
- 4 «Ֆորմուլայի» և «Մթավարիի» էքզիթ փոլերով ընտրություններում հաղթում է ընդդիմությունը, ըստ «Իմեդիի»՝ «Երազանքը»
- 5 Նախագահը չի ճանաչում ընտրությունների արդյունքները. հոկտեմբերի 28-ին Ռուսթավելիում հավաք է նախատեսվում
- 6 Ժամը 17:00-ի դրությամբ ընտրողների մասնակցությունը 50,06 տոկոս է
Տեղեկատվության ազատության զարգացման ինստիտուտ (IDFI) հասարակական կազմակերպությունը 374 պետական հիմնարկներին ուղարկված 7 582 դիմումներից պատասխան է ստացել ընդամենը 4 385 դիմումի դեպքում (58%)։ Սա 2010 թվականից ի վեր ամենացածր արդյունքն է։ 69 պետական հիմնարկ բոլոր հարցերը անպատասխան է թողել։
Մշակույթի, սպորտի և երիտասարդության նախարարությունը չի արձագանքել IDFI-ի 33 հարցերից ոչ մեկին։ Դա տեղի է ունենում այն բանից հետո, երբ Թեա Ծուլուկիանին նշանակվել է մշակույթի, սպորտի և երիտասարդության նախարարի պաշտոնում 2021 թվականի մարտի 16-ին։ Նախորդ տարիներին Ծուլուկիանիի նախարարության օրոք Արդարադատության նախարարությունը համարվում էր ամենափակ գերատեսչությունը։
«Թեա Ծուլուկիանիի՝ մշակույթի, սպորտի և երիտասարդության նախարարի պաշտոնում մնալը բացասաբար է ազդել նախարարության համակարգում ընդգրկված այլ հանրային իրավունքի իրավաբանական անձանց տեղեկատվության հասանելիության որակի վրա։ Օրինակ՝ 2021 թվականի մարտի 16-ից հետո «Մշակութային ժառանգության պահպանության ազգային գործակալությունը» ոչ մի հարցի չի արձագանքել։ 2022 թվականին IDFI նախագծի շահառուն կարողացել է տեղեկություն ստանալ թե՛ նախարարությունից, թե՛ գործակալությունից միայն դատարան հայց ներկայացնելուց հետո»,- ասվում է IDFI-ի զեկույցում։
Տեղեկատվության ազատության զարգացման ինստիտուտը հաշտեցման և քաղաքացիական հավասարության հարցերով պետնախարարի գրասենյակ է հասցեագրել 23 դիմում և ոչ մի դեպքում չի կարողացել հանրային տեղեկություն ստանալ։
Վրաստանի կառավարության աշխատակազմի գործունեության թափանցիկության ցուցանիշը վատթարացել է՝ IDFI-ի կողմից ուղարկված 74 հարցերից կառավարության վարչակազմը անպատասխան է թողել 58-ը։ Անհատական հարցերից պատասխան է տրվել միայն վարչական բողոք ներկայացնելուց հետո։
270 պետական հաստատություններից, որոնց ուղարկվել է ստանդարտ բովանդակության հարցում, 41%-ը (110 պետական հաստատություն) անպատասխան է թողել բոլոր դիմումները: Դրանցից գերատեսչությունների մեծ մասն անպատասխան է թողել կամ հրաժարվել է տրամադրել ներքին աուդիտի հաշվետվությունները:
Երկրորդ փակ տեղեկությունը վերաբերում է պետական հիմնարկներում ղեկավարի խորհրդականի պաշտոնում աշխատող անձանց հետ. կնքված պայմանագրերը և խորհրդականների կենսագրական տվյալները (СV) չեն հանրայնացվում:
Երրորդ ամենափակ տեղեկությունը վերաբերում է պետական հիմնարկի բյուջեից աշխատողների, այդ թվում՝ պաշտոնատար անձանց անուն-ազգանունով ստացվող սոցիալական օգնությանը։
Ըստ IDFI-ի, շատ գործակալություններ անպատասխան են թողել կամ օրինականորեն չհիմնավորված մերժել են տեղեկություն տրամադրել, որն ուղղակիորեն կապված է իրենց գործունեության առանձնահատկությունների հետ: Օրինակ, կառավարության աշխատակազմը, էկոնոմիկայի և կայուն զարգացման և արտաքին գործերի նախարարությունները անպատասխան են թողել Ուկրաինային տրամադրվող մարդասիրական օգնության վերաբերյալ տեղեկության վերաբերյալ հարցումները։
Հանրային ռեգիստրի ազգային գործակալությունը հրաժարվել է տեղեկություն տրամադրել Ռուսաստանի քաղաքացիների գրանցած անշարժ գույքի վերաբերյալ։
IDFI-ն եզրակացնում է, որ հանրային տեղեկության ժամանակին հրապարակման տեմպերը 2022 թվականին նվազել են 19%-ով և հասել մինչև 35%-ի, ինչն ամենացածրն է 2010 թվականից ի վեր։ 2022 թվականին ընդամենը 9 պետական հաստատություն է տրամադրել հանրային տեղեկություն կատարյալ ձևով և 10-օրյա ժամկետում։
2022 թվականին Տեղեկատվության ազատության զարգացման ինստիտուտը պատրաստել է 56 վարչական բողոք և 16 վարչական հայց։ Չնայած վեճի իրավական պարզությանը, դատարանը 5 ամսով երկարացրել է վարույթում ստացված բոլոր գործերի քննարկման ժամկետը։
Ըստ կազմակերպության՝ 2022 թվականին անհաշվետու պետական հաստատությունների առատությունը և տեղեկության ազատության նկատմամբ զանգվածաբար անբարեխիղճ վերաբերմունքը ցույց տվեցին Վրաստանի հանրային հատվածում հաստատված փակ լինելու համակարգային մոտեցումը:
«Կարճաժամկետ հեռանկարում տեղեկության հասանելիության վատթարացման ներկայիս չափը զգալի կասկածներ է առաջացնում՝ կապված երկրում տեղեկության ազատությունը սահմանափակելու Վրաստանի իշխանությունների քաղաքական որոշման հետ»:
Կենտրոնական պետական հաստատություններից (խորհրդարանի գրասենյակ, նախագահի աշխատակազմ, կառավարության վարչակազմ և նախարարություններ) հանրային տեղեկության հասանելիության ամենաբարձր ցուցանիշը ստացել է Վրաստանի նախագահի աշխատակազմը (95,36%) և խորհրդարանի գրասենյակը (85,39%):
2022 թվականի «Վրաստանի լուրերի» պրակտիկան նույնպես ցույց է տալիս հանրային տեղեկության հասանելիության ծայրահեղ վատթարացումը։ Անցյալ տարի 400 դիմումներից 106-ի վերաբերյալ հանրային տեղեկություն չենք կարողացել ստանալ, այդ թվում՝ ոչ առավելագույն ժամկետում, ինչի պատճառով 75 վարչական բողոք ենք ներկայացրել տարբեր պետական հիմնարկներ, իսկ 13 հայց ներկայացվել է դատարան։
