Լրահոս

«Սկզբում պետք է հստակեցնել, որ կան երկու տեսակի օրենքներ, որոնք երբեմն շփոթվում են, և երկուսն էլ համարվում են այսպես կոչված «օտարերկրյա գործակալների» մասին օրենքներ։ Մի կողմից կան օրենքներ, որոնք կիրառվում են օտարերկրյա դերակատարի ցուցումով կամ վերահսկողությամբ գործող սուբյեկտների նկատմամբ: Սրանք լոբբիստական ​​օրենքներ են, և դրա օրինակն է FARA-ն ԱՄՆ-ում:

Մյուս կողմից, կան օրենքներ, որոնք կիրառվում են սուբյեկտների նկատմամբ միայն այն պատճառով, որ այդ սուբյեկտները իրենց ֆինանսավորման մի մասը ստանում են դրսից: Նման օրենքներ ընդունվել են, օրինակ, Ռուսաստանում, Հունգարիայում կամ Ղրղզստանում և քննադատական ​​գնահատական ​​են ստացել Վենետիկի հանձնաժողովի և տարբեր եվրոպական դատարանների, այդ թվում՝ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի կողմից: Այս երկրորդ տեսակին է պատկանում վրացական օրենքը»,- ասաց Վերոնիկա Բիլկովան։

Նրա խոսքով՝ Վենետիկի հանձնաժողովը գնահատել է օրենքի համապատասխանությունը միջազգային չափանիշներին, հատկապես՝ արտահայտվելու ազատությանը, միավորումների ազատությանը, գաղտնիության իրավունքին և խտրականության արգելմանը։

«Վենետիկի հանձնաժողովի կարծիքը եզրակացնում է, որ այս օրենքը չի համապատասխանում այս չափանիշներին մի քանի պատճառներով, որոնցից կառանձնացնեմ չորսը.

• Առաջին՝ օրենքի լեզուն մշուշոտ է, և այն չափազանց մեծ հայեցողական լիազորություններ է տալիս արդարադատության նախարարությանը և պետական ​​այլ կառույցներին։ Սա հակասում է օրինականության պահանջին, ըստ որի իրավական ակտերը պետք է լինեն պարզ և հասկանալի, իսկ հայեցողությունը պետք է ունենա որոշակի սահմաններ։
• Երկրորդ՝ օրենքը հիմնված է այն ենթադրության վրա, որ ցանկացած օտարերկրյա ֆինանսավորում, որքան էլ սահմանափակ և ցրված լինի, ինքնաբերաբար բերում է արտաքին ազդեցություն: Այս ենթադրությունը, որը վտանգում է հասարակության մեջ համընդհանուր անվստահության մթնոլորտ ստեղծել, ոչ միայն դժվար է ապացուցել, այլև հակասում է խտրականության բացառման սկզբունքին, քանի որ այն վերաբերում է միայն առանձին սուբյեկտների։ Թիրախը միայն քաղաքացիական հասարակությունն է կամ հասարակական կազմակերպությունները և լրատվամիջոցները, և ոչ, օրինակ, տնտեսվարող սուբյեկտները։
• Երրորդ՝ Վրաստանի գործող օրենսդրությունն արդեն պահանջում է սուբյեկտներից՝ ոչ կառավարական կազմակերպություններից և լրատվամիջոցներից, գրանցվել և զեկուցել, այդ թվում՝ ֆինանսավորման տրամադրման վերաբերյալ: Ո՛չ բացատրական գրությունում, ո՛չ էլ Վենետիկի հանձնաժողովի հետ քննարկման ժամանակ չկար լրացուցիչ բացատրություն, թե ինչու առկա պարտավորությունները, որոնք բավականին ծավալուն են, բավարար չեն թափանցիկություն ապահովելու համար։
• Չորրորդ՝ օրենքը դրամատիկ ազդեցություն և հետևանքներ կունենա առաջին հերթին սուբյեկտների և, ավելի լայն, վրացական հասարակության վրա։ Այն պիտակը, որ դնում է օրենքը, որը նշանակում է, որ կազմակերպությունները լինելու են օտար ուժի շահեր կրողներ, ակնհայտորեն խարան է։ Սա ստեղծում է այդ սուբյեկտների հեղինակությանը վնասելու վտանգ և շատ կդժվարացնի դրանց գործունեությունը: Ընդ որում, նման սուբյեկտների վրա դրված լրացուցիչ պարտավորությունները բավականին ծանր են, հատկապես հաշվետու պարտավորությունները, և փոքր կազմակերպությունները կարող են իրական դժվարություններ ունենալ դրանք կատարելու հարցում։ Անձնական կյանքի գաղտնիության իրավունքը հիմնականում մերժված է»:

Ըստ Վերոնիկա Բիլկովայի՝ օրենքը կազմակերպություններին դնում է դժվարին կացության մեջ. եթե նրանք գրանցվեն որպես օտարերկրյա տերության շահերի կրող, «իրականում չեն կարողանա աշխատել, քանի որ նրանց հեղինակությունը կվնասվի, և նրանք պետք է բոլոր այդ հավելյալ ծանր պարտավորությունները կատարեն», եթե չգրանցվեն, նրանք նույնպես չեն կարողանա աշխատել, քանի որ տուգանքները, որոնք կկիրառվեն, հավանաբար կկործանեն շատ կազմակերպությունների։

«Դժվար է պատկերացնել, թե ինչպես կարելի է ժողովրդավարական հասարակությունում համաչափ ու անհրաժեշտ համարել այս կազմակերպությունների գործունեությանն ու մարդու իրավունքներին նման լայն միջամտությունը։ Ուստի կարծիքի եզրակացությունը շատ պարզ է՝ օրենքը չի համապատասխանում միջազգային չափանիշներին, և այն պետք է չեղարկվի, ավելի ճիշտ՝ չընդունվի Վրաստանի նախագահի կողմից վետո դնելուց հետո։

Սակայն, եթե Վրաստանը տեղեկություն ունի, որ կան կազմակերպություններ, որոնք գործում են օտարերկրյա դերակատարի ղեկավարությամբ կամ վերահսկողությամբ և համարում է, որ լոբբինգի մասին օրենսդրությունը թերի է, նա կարող է որոշել վերանայել այս օրենսդրությունը: Վենետիկի հանձնաժողովը պատրաստ է օգնել»,- ասել է Բիլկովան։