Pankisi vadisində keçirilən xüsusi əməliyyat zamanı qətlə yetirilən Temirlan Maçalikaşvilinin ailəsinin maraqlarının müdafiəçiləri Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsinə müraciət edərək, onları Gürcüstan hakimiyyəti tərəfindən Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin qərarını icra etmək öhdəliyinin pozulmasına reaksiya verməyə çağırıblar.
Əsas xəbərlər
2023-cü ilin yanvarında Strasburq məhkəməsi Maçalikaşvilinin işində dövlət tərəfindən yaşamaq hüququnun prosessual pozuntusunu müəyyən edib - istintaqda aşkar edilən fundamental pozuntulara görə. 2024-cü ilin martında qərarın icrasına nəzarət edən Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsi dövləti Avropa Ədalət Məhkəməsinin nəticələrinə uyğun olaraq Maçalikaşvili işinin materiallarını tez bir zamanda nəzərdən keçirməyə və komitəyə mərhumun ailəsinə istintaqın davam etdirilməsi qərarı haqqında məlumat verməyə çağırıb. İyulda Xüsusi İstintaq Xidməti iş üzrə istintaqın təzələnməsini məqsədəuyğun görməyib. Qeyri-hökumət təşkilatı “Sosial Ədalət Mərkəzi” hesab edir ki, bu qərar əsassızdır və prokurorluq orqanlarının qərəzli olmaları şübhələri yaradır.
“Xidmət işin istintaqı zamanı Avropa Məhkəməsi tərəfindən müəyyən edilmiş əsaslı pozuntulara (istintaqın kifayət qədər müstəqil olmaması, hərtərəfli və şikayətçilərin istintaqa məhdud cəlb olunması) məhəl qoymayıb və bunu istintaqın nəticələrinə təsir edə bilməyən kiçik qüsurlar kimi təqdim edib.
Xüsusi İstintaq Xidmətinin qərarının təhlilindən aydın olur ki, o, istədiyi nəticəyə gəlmək üçün Cinayət-Prosessual Məcəlləsinin normalarını yanlış şərh etmiş, işin kritik əhəmiyyətli hallarına və istintaqın məqsədləri ilə bağlı mərhumun ailəsinin narahatlığına tamamilə məhəl qoymamışdır. Xidmət, həmçinin xüsusi təyinatlıların təkrar dindirilməsi və dərindən dindirilməsi, xüsusi təyinatlıların ifadələrinin etibarlılığının yoxlanılması üçün istintaq eksperimentinin keçirilməsi, mümkün məhvetmə məsələsinin öyrənilməsi kimi əlavə istintaq hərəkətlərinin aparılması və sübutların saxtalaşdırılması, Temirlan Maçalikaşvilinin mobil telefonunun yerinin, üzərindəki qan damcılarının mənşəyinin, otaqdaki qulaqcıqların olmasının düzgün öyrənilməsi perspektivini səthi qiymətləndirib.
Hakimiyyət orqanları Maçalikaşvilinin işi üzrə Avropa Məhkəməsinin qərarının səmərəli icrası üçün müvafiq addımlar atmır ki, bu da, yaşamaq hüququnun davamlı şəkildə pozulması və müvafiq olaraq, üzv dövlətlərin Avropa Məhkəməsinin qərarlarını icra etmək öhdəliyi götürdüyü Avropa Konvensiyasının 46-cı maddəsinin pozulmasıdır.
Bundan başqa, Xüsusi İstintaq Xidmətinin qərarından məhkəməyə şikayət etmək üçün xüsusi mexanizm olmadığından, Temirlan Maçalikaşvilinin ailəsi onun çıxardığı qərarın məzmununu yoxlamaq üçün real imkandan məhrumdur. Buna görə də işin yenidən araşdırılması Avropa Məhkəməsinin qərarını icra etmək üçün yeganə imkandır”, - “Sosial Ədalət Mərkəzi” bildirir.
Hüquq müdafiəçiləri hesab edirlər ki, Temirlan Maçalikaşvilinin qətlindən 7 il keçdikdən sonra dərhal yenidən istintaqa başlamaq çox vacibdir. “Sosial Ədalət Mərkəzi” bildirir ki, növbəti “əsassız ləngimə” hərtərəfli istintaq və əsaslı faktların müəyyən edilməsi perspektivini daha da çətinləşdirəcək.
“Biz hesab edirik ki, işin faktiki hallarını və ibtidai istintaqın əsas qüsurlarını nəzərə alsaq, açıq-aydın görünür ki, Maçalikaşvilinin işi üzrə qərar yalnız işin mövcud materiallarına formal baxışla həyata keçirilə bilməz. Daha doğrusu, yenidən istintaqa başlamaq və işdə mərkəzi məsələni - dövlətin qeyri-mütənasib güc tətbiq etməsi məsələsini müəyyən edə biləcək istintaq hərəkətlərini həyata keçirmək lazımdır”, - deyə təşkilat bildirib.
“Sosial Ədalət Mərkəzi” Nazirlər Komitəsini Maçalikaşvilinin işinin icrası ilə bağlı problemi mümkün qədər tez qiymətləndirməyə, dövləti yenidən istintaq başlamağa və qətlə yetirilən şəxsin ailə üzvlərinə zərərçəkmiş statusu verməyə və Konvensiyanın 46-cı maddəsinin dövlət tərəfindən pozulmasını qiymətləndirməyə çağırır.
