Avropa Mütəxəssislər Şurasının fikrincə, Gürcüstan parlamenti tərəfindən qəbul olunan “xarici agentlər” haqqında rus qanunun Avropa və beynəlxalq standartlara uyğun olduğunu sübut etmək qeyri-mümmkündür.
Əsas xəbərlər
25 səhifəlik sənəddə rus qanununun müddəaları və onların vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarına təsirinə tək-tək baxılıb. Mütəxəssislər rəydə belə yazırlar:
- Qanunun bəzi məqamları qaranlıqdır. Xüsusilə, kreditlərin, qanunun qüvvəyə mindiyi gündən sonrakı illərdə maliyyə bəyannamələrinin qeydiyyata alınması və təqdim edilməsi üçün son tarixədək olan qanunun əhatə dairəsində konkret gəlir mənbəyi yaradan dolayı gəlir məbləğinin gəlir hesab edilib-edilməməsi. Lakin bu problemlərin aradan qaldırılması qanunun Avropa və beynəlxalq standartların tələblərinə uyğunlaşdırılması üçün kifayət etməyəcək;
- Qanun birləşmək azadlığı hüququna təsir edən məhdudiyyətlərin demokratik cəmiyyətdə zəruri olması tələbi ilə uyğun gəlmir;
- Qanunla nəzərdə tutulmuş məhdudiyyətlər 1-ci maddənin 1-ci bəndindən onların fəaliyyətinin tamamilə qanuni olmasının aydın olmasına baxmayaraq, subyektlərə onları ayırd etmədən etmədən şamil edilir;
- Qanunun qüvvəyə minməsindən əvvəl əldə edilmiş gəlirlərin mümkün əhatəyə alınması, qanunun əks qüvvəsi açıq-aydın ixtiyaridir, çünki sonradan xarici mənbələrdən əldə etdiyi gəlir onların ümumi gəlirinin 20%-dən az olsa belə, təşkilatlar qeydiyyatdan keçmək öhdəliyindən xilas ola bilməzləyəcəklər;
- Qanun, bir çox təşkilatlarda onsuz da olduğu bilinən, təşkilatlardan öz veb-saytlarında təfərrüatları dərc etmələrini tələb etməklə gəlir mənbələri haqqında ictimai məlumat əldə etmək mümkün olduğu təqdirdə, qeydiyyat və maliyyə bəyannaməsinin təqdim edilməsi tələblərini qoyur;
- Bir çox müddəalar xarici dövlətlərdən gələn gəlir mənbələrinin şəffaflığının təmin edilməsi ilə heç bir əlaqəsi olmayan şəxsi məlumatların açıqlanmasını tələb edir;
- Qanun monitorinq orqanı təqdim edir ki, bu da çox genişdir və təkcə qanunun müddəalarına görə xarici dövlətin maraqlarının daşıyıcısı sayılanlara deyil, bütün vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarına şamil edilir. Bu monitorinqin əhatə dairəsi və tezliyi nəzərə alınmaqla həddindən artıq müdaxiləli olardı;Qanunda tənzimləyici tədbir üçün açıq-aşkar həddindən artıq olan cərimələrə dair müddəalar var;
- Qanunun tələblərinin qeyri-mütənasibliyi onların hər hansı qanuni məqsədlər üçün qəbul edilməsini istisna edir;
- Qanunun özünün təyinatının legitimliyi şübhə doğurur, çünki onun müddəalarında müəyyən subyektlərin fəaliyyətinin xarakterinə görə deyil, yalnız gəlir mənbəyinə görə tənzimləmənin məqsədəuyğun olduğunu təsdiq edən heç nə yoxdur;
- Qanunun əsaslandırmasının bu zəifliyinə bir də əlavə olunur ki, o, təşkilatların sadəcə bəzi gəlir mənbələrinə görə xarici dövlətin maraqlarının agenti olduqlarını iddia edərək onların əsassız damğalanmasına gətirib çıxaracaq. Bu cür əlaqə əsassızdır, çünki o, bu fəaliyyətlərin Gürcüstanın qanunlarına və konstitusiyasına, habelə Gürcüstanın üzərinə götürdüyü beynəlxalq öhdəliklərə və vəzifələrə uyğunluğa məhəl qoymur;
- Xülasə, bu qanunun Avropa və beynəlxalq standartlara uyğun heç bir əsası yoxdur.
Gürcüstan parlamenti “xarici agentlər haqqında” rus qanununu mayın 14-də keçirilən plenar iclasda üçüncü, yekun oxunuşda qəbul edib. 84 deputat onu dəstəkləyib, 30 deputat isə əleyhinə çıxıb. Hakimiyyət beynəlxalq tərəfdaşların xəbərdarlıqlarını və qanunun qeyd-şərtsiz geri götürülməsi ilə bağlı ölkədə davam edən kütləvi etirazların tələbini nəzərə almayıb. Prezident, onun fikrincə, Gürcüstan konstitusiyasının bir neçə maddəsinə zidd olan qanuna veto qoyub, lakin, “Gürcü Arzusu” bunu mayın 27-də keçiriləcək sessiya həftəsində aşmağı planlaşdırır.
