Հիմնված է ռուսական օրենքի վրա, ոչ թե ամերիկյան. Նեդ Փրայսը գործակալների մասին օրինագծի վերաբերյալ

«Մենք այդ մտահոգությունները կիսել ենք Վրաստանի կառավարության հետ։ Առաջարկվող օրենքը կբացառի և կլռեցնի Վրաստանի քաղաքացիների անկախ ձայնը, ովքեր ձգտում են ավելի լավ ապագա ստեղծել իրենց հանրության համար: Մենք կարծում ենք, որ նման օրենքը պոտենցիալ վտանգ կստեղծի Վրաստանի եվրաատլանտյան ինտեգրման համար»,- ըստ Փրայսի, Միացյալ Նահանգներին խորապես անհանգստացնում են այն հետևանքները, որոնք, օրենքի ընդունման դեպքում կարող են ի հայտ գալ Վրաստանում խոսքի ազատության և ժողովրդավարության ուղղությամբ։

«Վրացական երազանք» կուսակցությունը ձևականորեն լքած և «Ժողովրդի ուժ» շարժումը ստեղծած խորհրդարանական մեծամասնության անդամները խորհրդարանին են ներկայացրել «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքի նախագիծը։ Օրենքի նախագծի համաձայն՝ արտաքին ազդեցության թափանցիկությունն ապահովելու համար կստեղծվի արտաքին ազդեցության գործակալների ռեգիստր, որոնց եկամուտների 20%-ից ավելին ֆինանսավորվում է «օտար ուժերի» կողմից։

Օրենքի նախագծով «օտարերկրյա ազդեցության գործակալներ» են համարվում.

Բոլոր ոչ ձեռնարկատիրական (ոչ առևտրային) իրավաբանական անձինք, հասարակական կազմակերպությունները, որոնց տարեկան եկամուտի 20 տոկոսից ավելին արտերկրից ստացված ֆինանսավորում է: Նման ֆինանսավորում ստանալիս Վրաստանի օրենսդրության վրա հիմնված պետական ​​կազմակերպությունները կամ սպորտային ֆեդերացիաները չեն համարվի որպես «օտար ազդեցության գործակալներ»,

Հեռուստաընկերությունները, որոնց եկամուտների ավելի քան 20%-ը «օտար ուժերից» է,

Զանգվածային լրատվության միջոցները, ներառյալ թերթերը և առցանց լրատվամիջոցները, որոնց եկամուտների ավելի քան 20%-ը ստացվում է «օտար ուժերից»։ Լրատվամիջոցների դեպքում այն չի վերաբերում գովազդին։

Հասարակական և լրատվական կազմակերպությունները կգրանցվեն որպես «օտարերկրյա ազդեցության գործակալներ» Հանրային ռեգիստրի ազգային գործակալության կողմից։ Վարչական տույժեր կկիրառվեն գրանցումից խուսափած սուբյեկտների նկատմամբ: Տուգանքի վճարումը սուբյեկտին չի ազատի որպես «օտարերկրյա ազդեցության գործակալ» գրանցվելու պարտականությունից։

Ըստ «Ժողովրդի ուժի» անդամների՝ «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքի նախագիծը ներառում է ժողովրդավարական երկրների լավագույն փորձը և հիմնականում կազմված է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում գործող համապատասխան օրենսդրության համաձայն։

«Ժողովրդի ուժի» կողմից այս օրենքի նախագծի նախապատրաստմանը նախորդել էր «Վրացական երազանք» կուսակցության նախագահ Իրակլի Կոբախիձեի հայտարարությունը, թե խոշոր հասարակական կազմակերպությունների ֆինանսավորումը թափանցիկ չէ։ «Կան ամենահարուստ հասարակական կազմակերպությունները, որոնք ֆինանսավորվում են տարբեր աղբյուրներից։ Երբ նրանք քաղաքական պահանջներով են հանդես գալիս և քաղաքական հավակնություններ են դրսևորում, առավել ևս բարոյական պարտավորություն ունեն հանրությանը ցուցաբերել թափանցիկության բարձր աստիճան, սակայն տեսնում ենք, որ նրանց ծախսերը լիովին անթափանց են, և հասարակությունը որևէ տեղեկություն չունի դրա մասին, ինչը ռիսկեր է ստեղծում։ Մեր երկիրը փոքր պետություն է և բնականաբար խոցելի է տարբեր ռիսկերի համար»,- ասել է Կոբախիձեն 2022 թվականի սեպտեմբերի 13-ին կայացած մամուլի ասուլիսում։

Օրինագծի նախաձեռնումից հետո Կոբախիձեն ասել է, որ խնդիր չի տեսնում կազմակերպություններին որպես արտաքին ազդեցության գործակալ պիտակավորելու մեջ, քանի որ դա տարբերվում է լրտեսությունից և ենթադրում է կոնկրետ շահերի ուղղորդում։ Ըստ նրա՝ հասարակությունը պետք է տեղեկություն ունենա, թե ով է ֆինանսավորում հասարակական սեկտորին և լրատվամիջոցներին (այս տեղեկությունն առանց այդ էլ հրապարակված է կազմակերպությունների մեծ մասի կայքերում. խմբ.)։

«Եթե վերցնում ենք քաղաքական կուսակցություն, ամեն տարի հայտարարագիր ենք ներկայացնում աուդիտորական ծառայությանը, և կուսակցության ծախսած յուրաքանչյուր թեթրի, ինչ եկամուտ էլ ունենք, հանրությանը հայտնի է։ Սա հո պատիժ չէ՞։

Ինչո՞ւ է դա տեղի ունենում: Կուսակցությունները լուրջ ազդեցություն ունեն հասարակության, քաղաքական կյանքի վրա, և հասարակությունը պետք է իմանա, թե կոնկրետ կուսակցության հետևում ովքեր են կանգնած, այդ թվում՝ ֆինանսավորման առումով։ Նույնը կարելի է ասել ՀԿ-ների մասին, այդպես չէ՞։

Հարցրեք ցանկացած քաղաքացու, և ոչ ոք ձեզ չի ասի, թե իրականում ով է ֆինանսավորում այս կամ այն ​​լրատվամիջոցին։ Խոսքը միայն հեռուստատեսային հեռարձակողների մասին չէ, մենք խոսում ենք այլ հեռարձակողների մասին, մենք խոսում ենք համացանցային հրապարակումների, առցանց և տպագիր մամուլի մասին, մենք խոսում ենք ամեն ինչի մասին։

Ինչ վերաբերում է բուն տերմինին, չգիտեմ, կարող է լինել մեկ այլ համընկնում, որն արտահայտում է նույն բովանդակությունը, բայց գործակալ տերմինը չի նշանակում լրտես։ Եթե ​​նայեք Վրաստանի օրենսդրությանը, ապա լրտեսությունը պատժելի է: Այսինքն՝ գործակալական գործունեություն, որպես այդպիսին, նման տերմինաբանություն չի օգտագործվում։ Լրտեսությունը պատժելի է, լրտեսությունն այլ բան է, իսկ ինչ-որ մեկի և ինչ-որ բանի գործակալ լինելն այլ բան է։

Գործակալ նշանակում է, որ դու ինչ-որ մեկի շահի կրողն ես, ոչ թե լրտես։ Կարող է լինել մեկ այլ տերմին, բայց իրականում այս տերմինից խուսափել չես կարող։ Քանի որ գործակալը գոյություն ունի: Ապահովագրական գործակալ գոյություն ունի, որպեսզի համոզի ձեզ ապահովագրական գործակալության հետ կնքել կոնկրետ պայմանագիր: Բանկում կա գործակալ և բոլոր ոլորտներում կան գործակալներ։ Գործակալություն է կոչվում Հանրային ռեգիստրի ազգային գործակալությունը և դա չի նշանակում, որ այն աշխատում է գործակալների համար։ Սա իրականում ընդունված տերմին է և նշանակում է շահերի կրող»,- ասել է Կոբախիձեն «Ռուսթավի 2»-ի եթերում։