Լաշա Սուխիշվիլին հարցաքննության է կանչվել Շովիի աղետի վերաբերյալ նոր ուսումնասիրության հրապարակումից հետո

Լաշա Սուխիշվիլին և Սեյսմիկ մոնիտորինգի ազգային կենտրոնի տնօրեն Թեա Գոդոլաձեն մեկ շաբաթ առաջ հրապարակել են նոր հետազոտական ​​նյութեր, որոնց համաձայն՝ նախնական և վաղ նախազգուշացման համակարգերի առկայության դեպքում Շովիի աղետի մասին տեղեկությունը հասանելի կլիներ 2 ժամ շուտ և կարող էր տագնապ հայտարարվել։ Գիտնականների այս կարծիքը հակասում է իշխանությունների վերջնական եզրակացությանը, որ ահազանգման համակարգի առկայությունն արդյունավետ չէր լինի ողբերգությունը կանխելու համար։

Ըստ Լաշա Սուխիշվիլիի՝ քննիչի կողմից տրված հարցերը հիմնականում կապված են եղել սեյսմիկ տվյալների հետ, չնայած այն հանգամանքին, որ դեռ հարցաքննության գալուց առաջ նա բացատրել է, որ ինքը սեյսմոլոգիայում կոմպետենտ չէ, և Թեա Գոդոլաձեն կպատասխանի այդ հարցերին։

«Շովիի ողբերգության հետ կապված երկուշաբթի ինձ հետ կապվեց քննիչը, ով ասաց, որ անհրաժեշտ է հարցազրույց վերցնել և այդ նյութերը ներառել քննչական գործընթացում, ինչը, իհարկե, այդպես պետք է լինի։ Սակայն զրույցում պարզ դարձավ, որ նրանց հետաքրքրում են սեյսմիկ տվյալները, ինչին ես ասացի, որ ես սեյսմոլոգ չեմ, և որ Թեա Գոդոլաձեն ձեզ ավելի գրագետ պատասխաններ կտա այս հարցում։ Ես պատասխան ստացա, որ դա ընդամենը գործի մեջ նյութեր ներառելու ընթացակարգ է և ոչ մի առանձնահատուկ բան։ Այսօր գնացի քննչական մարմին ու պարզվեց, որ գրեթե բոլոր հարցերը կապված են սեյսմոլոգիայի հետ, որի մասնագետ չեմ։ Թեև ես ամեն անգամ նշում եմ, որ չգիտեմ սեյսմոլոգիա, պարամետրեր, ալիքների վերլուծություն և այլն, այնուամենայնիվ հարցերը վերաբերում էին սեյսմոլոգիային։ Ես զարմացա և չհասկացա, թե ինչի մասին է խոսքը, ինչու է քննիչն ինձ հարցնում այնպիսի հարցերի մասին, որոնցում ես կոմպետենտ չեմ»,- ասում է Լաշա Սուխիշվիլին։

Թեա Գոդոլաձեն կասկածում է նաև, թե ինչու հետաքննությունը չի հետաքրքրվել արբանյակային տվյալներով, որի հիման վրա Լաշա Սուխիշվիլին հաստատում է իր կարծիքը, որ նախնական նախազգուշացման համակարգերի առկայության դեպքում Շովիում բնական գործընթացների գնահատումը «կարող էր արվել օրեր և ամիսներ առաջ»։

«Քննիչին զգուշացրել են, որ սա նյութ է, որը Լաշան չի վերլուծել, ես եմ արել։ Ամեն դեպքում, պատահեց, որ Լաշային կանչեցին և հարցեր տվեցին այն թեմաների շուրջ, որոնց մասին Լաշան իրավասություն չունի մանրամասնելու, ինչպես ես չեմ կարող անդրադառնալ արբանյակային վերլուծության տեխնիկական մանրամասներին։

Նրանք շեշտը դնում են սեյսմիկ տվյալների վրա։ Հենց սա է վախեցնում, երբ ասում եմ, որ 2 ժամ առաջ սարի քանդման ազդանշան է եղել։ Այս դեպքում թիրախում իմ կարծիքն է։ Սա գիտական ​​ուսումնասիրություն է, և մարդկանց չեն ձերբակալում դրա համար, այլ նպատակը հենց իմ կարծիքը «հերքելն» է կամ ձևացնելը, թե կասկածի տակ են դնում։ Սա գիտական ​​գնահատական ​​է, որը իշխանությունները դժվարանում են հասկանալ։

Ես հիմնավոր կասկած ունեի, որ «գործի կկարեն», քանի որ, պարզվում է, այդ նյութերը փորձաքննության են ուղարկվելու Շրջակա միջավայրի ազգային գործակալություն, որը Սամխարաուլիի փորձաքննությունն է։ Ո՞վ պետք է վերլուծի այս տվյալները: Շրջակա միջավայրի ազգային գործակալությունը մասնագետներ չունի, Սամխարաուլիի փորձագիտական ​​բյուրոն՝ նույնպես։

Նաև հարցեր եղան մեր ֆինանսավորման աղբյուրի վերաբերյալ՝ ո՞վ է ձեզ ֆինանսավորում։ Պետությունը ձեզ ֆինանսավորո՞ւմ է։ Սա հուշումներից մեկն էր, որը շատ մտածելու տեղիք է տալիս: Մեզ կդադարեցնեն ֆինանսավորե՞լ, թե ի՞նչ է։ Սա ահաբեկման ու շանտաժի փորձ է, որպեսզի մենք այլևս չխոսենք»,- ասել է Գոդոլաձեն։

Թեա Գոդոլաձեն բազմիցս դարձել է կառավարության և կառավարական քարոզչական լրատվամիջոցների հարձակման առարկան տարբեր փորձագիտական ​​կարծիքներ արտահայտելու համար։ Օգոստոսի 3-ին, հետազոտական ​​նյութերի հրապարակումից հետո, Շովիում գտնվող վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն հերթական անգամ մեղադրել է Թեա Գոդոլաձեին «շատ կեղծ տեղեկություններ տարածելու մեջ»։

Բացի այդ, Շրջակա միջավայրի ազգային գործակալության ղեկավար Վասիլ Գեդևանիշվիլին Ղարի գյուղի սեյսմիկ կայանի տվյալների վրա հիմնված անկախ գիտնականի եզրակացությունը գնահատել է որպես հանրությանը մոլորության մեջ գցելու փորձ, ըստ որի՝ Թբիլիսա սառցադաշտում ձնահյուսի զարգացման ինտենսիվ գործընթացը սկսվել է Թբիլիսիի ժամանակով 2 ժամ շուտ՝ ժամը 13:00-ին, իսկ Բուբիսծղալի հովտում զանգվածի տեղափոխումը սկսվել է 14:56-ին: Գեդևանիձեի խոսքով՝ այս տեղեկությունը «հիմնված չէ ուսումնասիրությունների արդյունքների վրա» և «հիմնված է միայն ենթադրությունների վրա»։

Մեկ տարի է անցել 2023 թվականի օգոստոսի 3-ին Շովիում տեղի ունեցած ողբերգությունից։ Բնական աղետի հետևանքով զոհված 33 մարդկանցից մեկ երեխայի դին մինչ օրս չի հայտնաբերվել։ Ոստիկանության Իմերեթիի բաժնում հետաքննությունն իրականացվում է Քրեական օրենսգրքի 116-րդ հոդվածի 2-րդ մասով (անզգուշությամբ կյանքից զրկել) և 240-րդ հոդվածի 2-րդ մասով (հանքարդյունաբերության, շինարարական կամ այլ աշխատանքի ընթացքում անվտանգության կանոնների խախտում): Հասարակական կազմակերպությունները պահանջում են հետաքննությունն իրականացնել 128-րդ հոդվածներով (վտանգավոր դրության մեջ թողնել) և 342-րդ հոդվածներով, ինչը դատախազությունը չի բավարարել։ Ողբերգությունից մեկ տարի անց դատախազությունը ոչ մեկին պատասխանատվության չի ենթարկել։