Սահմանադրական փոփոխություններից հետո Կադիրովին շնորհվել է «ազգի հայր» կոչում

«Փոփոխության նպատակը տարածաշրջանի ղեկավարի կոչման միատեսակ օգտագործումն է չեչեներենում, որը Չեչնիայի Հանրապետության պետական ​​լեզուն է։ Խորհրդարանի անդամների և անձամբ իմ անունից շնորհավորում եմ իմ սիրելի եղբորը՝ Չեչնիայի ղեկավար, Ռուսաստանի հերոս Ռամզան Ախմադի Կադիրովին այս կարևոր իրադարձության կապակցությամբ»,- ասել է խորհրդարանի նախագահ Մագոմեդ Դաուդովը։

Դաուդովը բացատրում է, որ չեչեներեն «մեկխ-դա»-ն շատ լայն իմաստ ունի և ամբողջությամբ ուրվագծում է Չեչնիայի ղեկավարի դերը՝ որպես հայրենիքի, կրոնի և ժողովրդի պաշտպան։

«Ռամզան Կադիրովը իր մեծ հոր արժանի զավակն է... ով վստահորեն տանում է չեչեն ժողովրդին դեպի բարգավաճում։ Մեր առաջնորդը իսկական մահմեդական է, հայրենիքի հանդեպ արիության և հավատարմության խորհրդանիշ: Նրա իմաստուն ղեկավարությամբ մեր տարածաշրջանը դարձել է երկրի ամենաապահով և դինամիկ զարգացող սուբյեկտներից մեկը [Ռուսաստանի Դաշնություն - խմբ.]։ Այս բոլոր տարիների ընթացքում մեր առաջնորդը անձնուրաց պաշտպանում է չեչեն ժողովրդի շահերը, նրա կրոնական ու ավանդական արժեքները»,- գրել է Դաուդովը։

Հետազոտողների խոսքով՝ «մեկխ-դա» (կամ «մեկխան-դա») տիտղոսը նախկինում չի օգտագործվել վայնախների կողմից, այն վերջերս է հայտնվել, և չեչեններն ու ինգուշները ոչ պաշտոնական նշում են շրջանի ղեկավարին։

«Վայնախի հասարակությունը բավականին բարդ էր: Այսպիսի կոչման արժանանալու համար պետք է լինի քաղաքական ազգաստեղծ խնդիր։ Օրինակ՝ Խորհրդային Միության փլուզումից հետո թուրքմեններն ու ղազախները քաղաքական ազգ են կառուցում, դրա համար էլ հայտնվեցին «թուրքմենների առաջնորդ» և «ազգի առաջնորդ» տերմինները։ Չեչնիայի պատմության մեջ առաջին անգամ հաղորդագրություն կա, որ Չեչնիայում կառուցվում է միասնական չեչեն ազգ»,- «Кавказский узел» հրատարակությանը տված հարցազրույցում ասում է կովկասագետ Ախմեդ Յարլիկապովը։

Ռամզան Կադիրովը Չեչնիայի նախագահի պաշտոնում առաջադրվել է 2007 թվականին Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից և արդեն 16 տարի է՝ Չեչնիայի անփոխարինելի ղեկավարն է։ Կադիրովի իշխանության օրոք կառավարությանը կամ անձամբ նրան քննադատողները բախվում են ձերբակալման, շինծու մեղադրանքներով դատավարության, առևանգման, խոշտանգումների և մահվան սպառնալիքի: 2022 թվականի ամռանը հաստատվեց, որ 2020 թվականին առևանգված, չեչենական ընդդիմադիր «Ադատ» շարժման ակտիվիստ, Ռամզան Կադիրովին քննադատող Telegram ալիքի մոդերատոր 19-ամյա Սալման Թեփսուրկաևը խոշտանգումներից և նվաստացուցիչ վերաբերմունքից հետո դաժանաբար սպանվել է: Նրա բերանը նռնակ են դրել ու պայթեցրել։ Նաև անցյալ տարի հաղորդվել էր, որ Գրոզնիից անհետացել են երկու տղամարդ և մի կին, որոնք, հավանաբար երևում են թմրանյութերի օգտագործման և խմբակային սեքս ցուցադրող տեսանյութում:  2022 թվականին Կադիրովի սպառնալիքների պատճառով Ռուսաստանում արգելված «Նովայա գազետա» անկախ հրատարակության լրագրող Ելենա Միլաշինան, ով տարիներ շարունակ գրում էր Չեչնիայում մարդու իրավունքների խախտումների մասին, լքեց Ռուսաստանը։

Չեչնիայի կառավարության հակառակորդներին ու քննադատներին սպառնում ու սպանում են Չեչնիայի սահմաններից դուրս, Եվրոպայում նույնպես։ 2022 թվականի վերջին Շվեդիայում անհետացել է Կադիրովին քննադատող բլոգեր Թումսո Աբդուրախմանովը։ Ըստ տեղեկությունների՝ Աբդուրախմանովը սպանված է։ Նրան փորձել են սպանել 2020 թվականի փետրվարին, երբ ՌԴ քաղաքացի Ռուսլան Մամաևը՝ մուրճով զինված, գաղտագողի ներխուժել է նրա բնակարան և հարձակվել նրա վրա։ 2021 թվականի հոկտեմբերին բլոգերը շվեդական իշխանություններից ստացել է քաղաքական փախստականի կարգավիճակ։

Human Rights Watch միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունն իր 2022 թվականի զեկույցում գրում է, որ «Չեչնիայի ղեկավարությունը Ռամզան Կադիրովի ղեկավարությամբ շարունակում է անխնա ճնշել ցանկացած այլախոհություն»։

46-ամյա Ռամզան Կադիրովն իրեն անվանում է Վլադիմիր Պուտինի հավատարիմ զինվոր և պատրաստ է կատարել «ցանկացած բարդության գերագույն հրամանատարի ցանկացած հրաման»։ ԱՄՆ-ը, ԵՄ-ն, Շվեյցարիան և Կանադան պատժամիջոցներ են սահմանել Կադիրովի դեմ՝ ուկրաինական պատերազմում նրա մասնակցության պատճառով։ Պատժամիջոցների են ենթարկվել նաև Կադիրովի ընտանիքի անդամները։