Վենետիկի հանձնաժողովը խորհուրդ է տալիս խորհրդարանին չշարունակել հակաԼԳԲՏ օրենսդրության շուրջ աշխատանքը

Խոսքը «Վրացական երազանքի» պատգամավորների, այդ թվում՝ խորհրդարանի նախագահ Շալվա Պապուաշվիլիի նախաձեռնած «Ընտանեկան արժեքների և անչափահասների պաշտպանության մասին» սահմանադրական օրենքի նախագծի մասին է։ Վենետիկի հանձնաժողովի գնահատմամբ՝ միայն դրա ընդունման առաջարկը Վրաստանում ստեղծում է ԼԳԲՏԻ անձանց նկատմամբ թշնամական և խարանող միջավայր հրահրելու վտանգ։

Հանձնաժողովի եզրակացության մեջ նշվում է, որ նախագիծը պարունակում է լայն և ոչ ճշգրիտ ձևակերպումներ։ Օրինակ, 6-րդ հոդվածում «հավաք» տերմինն ընդգրկում է հավաքների բոլոր տեսակները՝ անկախ նրանից՝ անցկացվում են հանրային, կիսահասարակական վայրերում (օրինակ՝ առևտրի կենտրոններում կամ երկաթուղային կայարաններում) կամ մասնավոր տարածքներում։ Հավաքի չափը նույնպես չի նշվում, և այն կարող է տատանվել երկու հոգանոց հանդիպումից մինչև մի քանի հազար։ Այն մասում, որտեղ խոսվում է «ժողովրդականացման» մասին, ոչ բուն սահմանադրական օրենքի նախագծում, ոչ էլ բացատրական քարտում այս եզրույթի հստակ սահմանում չկա։

«Այս բառի իմաստը կարելի է նույնացնել «խթանում» տերմինի հետ, որն արդեն օգտագործվում է այսպես կոչված «միասեռականության քարոզչությունը» արգելող այլ երկրների (Ռուսաստան, Հունգարիա, Ուկրաինա, Մոլդովա) օրենսդրություններում։ Պարզ չէ՝ այս տերմինը պետք է սահմանափակի՞, թե՞ ներառի որևէ տեղեկություն կամ կարծիք՝ հօգուտ միասեռ ընտանիքի կամ ինտիմ հարաբերությունների»,- ասված է եզրակացության մեջ։

Օրինագծի հայտարարված լեգիտիմ նպատակը ընտանեկան արժեքների և անչափահասների պաշտպանությունն է։ Ըստ Վենետիկի հանձնաժողովի՝ օրենքի նախագիծը և դրա բացատրական գրությունը չեն բացատրում, թե ինչպես են արգելքները ծառայելու այս նպատակին հասնելուն։

Վենետիկի հանձնաժողովը կարծում է, որ սահմանադրական օրենքի նախագիծն ընդունելով՝ կառավարությունը կստեղծի խարանի և նախապաշարմունքների ուժեղացման վտանգ, խրախուսելով հոմոֆոբիան, որն անհամատեղելի է ժողովրդավարական հասարակությանը բնորոշ հավասարության, բազմակարծության և հանդուրժողականության հասկացությունների հետ։

Վենետիկի հանձնաժողովը վկայակոչում է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի այն գնահատականը, որ չկան գիտական ​​ապացույցներ կամ սոցիոլոգիական տվյալներ առ այն, որ միասեռականության միայն հիշատակումը կամ սեռական փոքրամասնությունների սոցիալական կարգավիճակի վերաբերյալ բաց հանրային բանավեճը բացասաբար է անդրադառնում երեխաների կամ «խոցելի մեծահասակների» վրա, ընդհակառակը, հասարակությունը միայն արդար ու հրապարակային բանավեճերով կարող է լուծել նման բարդ հարցերը։

Ըստ Վենետիկի հանձնաժողովի՝ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը որոշել է, որ օրենքները, որոնք պատժում, գրաքննություն են սահմանում կամ նույնիսկ արգելում են սեռական կողմնորոշման և գենդերային ինքնության քննարկումը, իբր երեխաներին պաշտպանելու նպատակով, ոչ միայն ազդել են խոսքի ազատության վրա՝ իրենց անխուսափելի թուլացնող ազդեցության պատճառով, այլև իրականացրել են ԼԳԲՏ անձանց խարանում՝ անկախ նրանց տարիքից և սահմանափակել են սեռականության, սեռական և վերարտադրողական առողջության վերաբերյալ համապարփակ և տարիքային/զարգացման համար համապատասխան տեղեկատվություն ստանալու երեխաների իրավունքը:

Վենետիկի հանձնաժողովը խորհուրդ է տալիս Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելուց առաջ կատարել դրանց հնարավոր ազդեցության մանրակրկիտ վերլուծություն՝ ներգրավելով հասարակության բոլոր շերտերին, հատկապես սեռական և գենդերային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներին, ինչպես նաև համապատասխան ոլորտների փորձագետներին ու մասնագետներին (օրենք, առողջապահություն, կրթություն, սոցիալական ապահովություն և այլն):

«Նման վերլուծությունը պետք է լինի հրապարակային և իրականացվի իրական և օբյեկտիվ խորհրդակցությունների համար նպաստավոր ժամկետներում՝ թույլ տալով ազնիվ և անաչառ գնահատել բարձրացված հարցերը»,- ասված է Վենետիկի հանձնաժողովի եզրակացության մեջ։

Եթե ​​սահմանադրական օրենքի նախագիծը պահպանվի, ապա Վենետիկի հանձնաժողովի առաջարկություններն են.

• Հոդված 1.1-ի փոփոխություն՝ միասեռ զույգերի օրինական ճանաչումը թույլ տալու համար,
• Հոդված 1.1-ում «գենետիկորեն» բառերի չեղարկում,
• Հոդված 1.2-ում «հետերոսեքսուալ» բառը փոխարինել «միայնակ» կամ «ֆիզիկական անձ» տերմինով,
• 3 հոդվածի վերացում,
• Հոդված 1.4-ի առաջին նախադասության ջնջում (գենետիկ տվյալների համաձայն) և բավական մանրամասն և ճշգրիտ օրենքի սահմանում, որն ապահովում է տրանսգենդերների գրանցված գենդերային նշանի փոփոխման արագ, թափանցիկ և մատչելի ընթացակարգեր։
• Հոդված 1.5-ի հեռացում կամ վերաձևակերպում` խտրականության չկիրառման չափանիշներին համապատասխանությունն ապահովելու համար:
• 6, 1.7 և 1.8-րդ հոդվածների հեռացում, իսկ քրեական օրենսդրությամբ ինցեստի առանձին կարգավորում:

10-րդ գումարման խորհրդարանում «Վրացական երազանքը» չունի սահմանադրության փոփոխություններ կատարելու համար անհրաժեշտ 113 ձայնը։ Այդ իսկ պատճառով իշխող կուսակցությունը ներկայացրել է «Ընտանեկան արժեքների և անչափահասների պաշտպանության մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթը և նախատեսում է փոփոխություններ կատարել տարբեր օրենքներում։ Խորհրդարանն այս փուլում առաջին ընթերցմամբ քննարկում է օրենսդրական փաթեթը։